|
|
1 Keunenks 01
01Keunenk David was op joaren kommen, hai was old. Hou of ze hom ook onderstopten, hai wer nait waarm.
02Dou zeden zien knechten tegen hom: "Der mout veur ons keunenk n jong wicht zöcht worden dij hom bedaint, veur hom zörgt en bie hom slept. Den zel keunenk wel waarm worden."
03Zai zöchten hail Israël òf noar n nuver wicht en zai vonden Abisag oet Sunem en brochten heur bie keunenk.
04t Wichtje was hail nuver. Zai zörgde veur keunenk en dainde hom, mor keunenk haar gain gemainschop mit heur.
05Adonia, zeun van Chaggit, haar t hoog in kop en zee: "Ik zel keunenk worden." Hai stelde zok peerden en woagens tou en fiefteg man dij veur hom oetgingen.
06Zien voader haar hom der van zien levensdoagen nait op aansproken woarom hai zoks dee. Boetendes haar hai n hail nuver veurkommen. Hai was onder Absalom.
07Hai huil beroad mit Joäb, zeun van Seruja, en mit priester Abjatar - zai stonden aan kaant van Adonia.
08Mor priester Sadok, Benaja, zeun van Jojada, profeet Natan, Simi, Reï en helden van David huilen t nait mit Adonia.
09Dou slachtte Adonia schoapen, koien en slachtvij bie Slaangestain noast bron Rogel, en hai nuigde aal zien bruiers, zeuns van keunenk, en ale manlu van Juda, keunenk zien knechten.
10 Mor profeet Natan, Benaja, de helden en zien bruier Salomo nuigde hai nait.
11 Dou zee Natan tegen Batseba, moeke van Salomo: "Heb ie nait heurd dat Adonia keunenk worden is zunder dat ons heer, keunenk David, der wat van òf wait?
12 Loat mie joe toch n road geven hou ie t levent van joe en joen zeun Salomo redden kinnen.
13 Goa noar keunenk David en zeg tegen hom: 'Heb ie nait zulm joen dainstmaaid sworen: Salomo, joen zeun, zel noa mie keunenk worden en op mien troon zitten? Woarom is Adonia den keunenk worden?'
14 As ie nog mit keunenk proaten, kom ik ter over tou en vaal joe bie."
15 Dat Batseba kwam bie keunenk in koamer. Keunenk was slim old worden en Abisag oet Sunem dainde hom.
16 Batseba boog zok en vuil veur keunenk op knijen. Hai zee: "Wat is ter?"
17 Zai zee tegen hom: "Mien heer, ie hebben joen dainstmaaid bie de HEER, joen God sworen: 'Zekerwoar, Salomo, joen zeun zel noa mie keunenk worden en hai zel op mien troon zitten.'
18 Mor nou is Adonia keunenk worden en ie, mien heer keunenk, waiten t ains nait.
19 Hai het n baarg koubaisten, slachtvij en schoapen slacht en zeuns van keunenk, priester Abjatar en legeroverste Joäb nuigd. Joen knecht Salomo het hai nait nuigd.
20 Nou binnen ogen van hail Israël op joe richt, mien heer keunenk, dat ie heur bekend moaken wèl noa joe op troon van mien heer keunenk zitten zel.
21 As ie bie joen veurvoaders rusten, mien heer keunenk, zellen ik en mien zeun Salomo t ontgelden mouten."
22 Zai pruit nog mit keunenk dou profeet Natan der in kwam.
23 Ze zeden tegen keunenk: "Profeet Natan is ter." Dij kwam noar keunenk tou en boog zok veur hom deel, mit t gezicht aan grond.
24 Natan zee: "Mien heer keunenk, ie hebben vervaast zegd: 'Adonia zel noa mie keunenk worden en hai zel op mien troon zitten.'
25 Hai is vandoag ja te waark goan en het n baarg ozzen, slachtvij en schoapen slacht. Dou het hai ale zeuns van keunenk, legeroverstes en priester Abjatar nuigd en dij zitten nou mit hom te eten en te drinken en zai roupen: 'Leve keunenk Adonia!'
26 Mor mie, joen knecht, priester Sadok, Benaja, zeun van Jojada, en joen knecht Salomo het hai nait nuigd.
27 As dit t beleg van mien heer keunenk west het, heb ie joen knechten nait waiten loaten wèl noa joe op joen troon zitten zel."
28 Keunenk David zee: "Roup mie Batseba." Zai kwam bie keunenk en dou zai veur
29 hom ston swoor keunenk: "Zo woar as de HEER leeft dij mie oet ale benaauwdens verlöst het,
30 zo woar as ik bie de HEER, God van Israël, sworen heb: 'Dien zeun Salomo zel noa mie keunenk wezen en hai zel in mien stee op troon zitten,' zo zel ik t doun, vandoag nog!"
31 Dou boog Batseba mit t gezicht op grond veur keunenk en zee: "Mien heer, keunenk David, dat ie leven maggen in aiweghaid."
32 Keunenk David zee: "Roup mie priester Sadok, profeet Natan en Benaja, zeun van Jojada." Dou ze der in kwammen
33 zee keunenk tegen heur: "Neem mien knechten mit en loat mien zeun Salomo op mien aigen moeldaaier rieden en breng hom noar Gichon.
34 Doar zellen priester Sadok en profeet Natan hom tou keunenk zaalven over Israël. Bloas den op bezuun en roup: 'Leve keunenk Salomo!'
35 Kom den in zien gevolg te stad in, den zel hai hier kommen en op mien troon zitten. Hai mout keunenk worden in mien stee. t Is mien beleg dat hai keunenk wordt over Israël en Juda."
36 Benaja, zeun van Jojada, zee tegen keunenk: "Zo is t, loat de HEER woorden van mien heer en keunenk woarmoaken.
37 Net zo as de HEER mit mien heer en keunenk west het, mag hai ook zo wezen mit Salomo. Dat hai zien troon nog groder moaken mag as dij van mien heer, keunenk David."
38 Dou gingen priester Sadok, profeet Natan en Benaja, zeun van Jojada, mit de Keretieten en Peletieten hèn en luiten Salomo op moeldaaier van keunenk David rieden en begelaaidden hom noar Gichon.
39 Priester Sadok haar euliehoorn oet tènt mitnomen en hai zaalfde Salomo, ze bluizen op hoorn en aal t volk raip: "Leve keunenk Salomo!"
40 Aal t volk trok achter Salomo aan, ze speulden op floiten en wazzen deurhèn blied, dat van t lewaai kwammen der alderdeegs scheuren in grond.
41 Adonia en aal zien gasten dij bie hom wazzen, heurden dat dou ze net t eten op haren. Dou Joäb t geluud van bezunen heurde zee hai: "Wat het dat lewaai doar in stad te beduden?"
42 Mit dat hai t zee kwam Jonatan der aan, zeun van priester Abjatar. Adonia zee: "Komt ter in, ie binnen n betraauwboar man en hebben vast goud nijs."
43 Mor Jonatan zee: "Net aansom, ons heer, keunenk David, het Salomo keunenk moakt.
44 Hai het priester Sadok en profeet Natan mit hom mitstuurd en Benaja, zeun van Jojada, mit de Keretieten en Peletieten ook,
45 en zai hebben hom in Gichon tot keunenk zaalfd en doarvandoan binnen ze aal feestvierend weeromkommen, haile stad is ket-oet. Dat is t lewaai dat ie heurd hebben.
46 Salomo zit al op troon.
47 Boetendes binnen dainstknechten van keunenk kommen om ons heer, keunenk David, zegen te wènsen. Ze zeden: 'Mag God noam van Salomo nog meer in aanzain moaken as joenent en zien troon nog meer aanzain geven as joen troon.' Dou boog keunenk zok deel op zien bèr.
48 Hai zee: 'Te priezen is de HEER, God van Israël, dij op dizze dag, nou ik t nog mitmoaken mag, mie ain geft dij op mien troon zit.'"
49 Veralteraaierd schoten ale gasten van Adonia in t èn en muiken dat ze votkwammen.
50 Adonia was ook benaauwd veur Salomo. Hai ging noar t haailegdom en pakte hoorns van t altoar.
51 Aan Salomo wer verteld dat Adonia, omdat hai benaauwd was veur keunenk, zok stief vasthuil aan hoorns van t altoar en zegd haar: "Loat keunenk Salomo eerst sweren dat hai mie nait doodmoaken let."
52 Dou zee Salomo: "As hai zok goud gedroagen wil den zel hom gain hoar krenkt worden, mor as hai minne dingen dut, zel hai staarven."
53 Dou luit keunenk Salomo hom van t altoar hoalen. Adonia kwam der in en boog zok deel veur Salomo. Salomo zee: "Goa noar hoes tou."
|
1 Keunenks 02
01Dou tied dat David staarven zol dichterbie kwam, wol hai dat zien zeun Salomo bie hom kwam. Hai zee:
02"Dommit volg ik weg van swerelds beloop. Wees staark en loat zain dastoe n kerel bist.
03Dain de HEER, dien God, goa op zien wegen en hol die aan zien inzettens, geboden, veurschriften en odders, zo as ze opschreven stoan in wet van Mozes. t Mag die goud goan in ales wastoe dust en in ales wastoe ondernemst,
04den zel de HEER zien woord, dat hai mit t oog op mie sproken het, gestand doun: 'Doe zelst aaltied n man hebben op troon van Israël as dien zeuns op t goie pad blieven en traauw mit haart en ziel mie in t oog holden.'
05Boetendes waistoe zulm wat Joäb, zeun van Seruja, mie aandoan het - wat of hai doan het mit baaide legeroverstes van Israël, Abner, zeun van Ner, en Amasa, zeun van Jeter. Hou hai ze ombrocht het in tied van vree, en bloud vergoten het of t oorlog was. Hai besmeerde zien raim en zien schounzolen mit dit bloud.
06Handel mit oordail en loat dij grieskop nait in vree noar t dodenriek goan.
07Mor zeuns van Barzillai oet Gilead, most veurrechten geven. Zai mouten bie die aan toavel eten, zai binnen mie ja in muit kommen dou ik op vlucht was veur dien bruier Absalom.
08Doe hest Simi doar bie die, zeun van Gera, dij Benjaminiet oet Bachurim. Hai het mie aldernoarst vervlökt dou ik noar Machanaïm ging. Dou hai mie tegenkwam bie Jordaan heb ik hom bie de HEER besworen dat ik hom nait mit t sweerd ombrengen zol.
09Mor vrijoet goan zel hai nait, want doe bist n verstandeg man en doe waist hou ofstoe mit hom aan most, om dij grieskop, onder t bloud, in t dodenriek deelvoaren te loaten."
10 Dou wer David te rusten legd bie zien veurgeslacht en hai wer begroaven in stad van David.
11 Vatteg joar het David over Israël regaaierd; zeuven joar over Hebron en drijendatteg joar over Jeruzalem.
12 Salomo zat op troon van zien voader David en zien keunenkschop kreeg vaaste vout.
13 Adonia, zeun van Chaggit, kwam bie Batseba, moeke van Salomo. "Komst mit vree?" zee ze. En hai zee: "Joa.
14 Ik heb wat mit joe te beproaten." "Zeg t mor," zee ze.
15 Dou zee e: "Ie waiten wel dat t keunenkschop mie toukwam en dat hail Israël verwachtte dat ik keunenk worden zol. Mor t is mit keunenkschop aans goan, t is aan mien bruier geven - deur de HEER zien beschikken het hai t kregen.
16 Nou wil k joe ain ding vroagen, wies mie nait òf." Zai zee tegen hom: "Zeg t mor."
17 Hai zee: "Vroag toch aan keunenk Salomo, of hai mie Abisag oet Sunem as vraauw geven wil. Hai zel joe nait ofwiezen."
18 "Dat is goud," zee Batseba, "ik zel t ter mit keunenk over hebben."
19 Batseba ging noar Salomo tou om bie hom n goud woord te doun veur Adonia. Keunenk ging stoan, kwam heur in muit, boog veur heur en ging weer op zien troon zitten. Hai luit n troon hoalen veur keunenk zien moeke en zai ging zitten aan zien rechterhaand.
20 Ze zee: "Ik heb n klaain verzuik aan die, wies mie nait òf." Keunenk zee: "Dou joen verzuik, moeke, ik zel joe t nait waaigern."
21 Zai zee: "Geef Abisag oet Sunem toch aan dien bruier Adonia as vraauw."
22 Keunenk Salomo zee tegen zien moeke: "Woarom vroag ie enkeld Abisag van Sunem veur Adonia? Vroag toch t keunenkschop ook veur hom. Hai is ja mien oldere bruier. Boetendes stoan priester Abjatar en Joäb, zeun van Seruja, aan zien kaant."
23 Dou swoor keunenk bie de HEER en zee: "God mag mie k-wait-nait-wat doun as dizze aangelegenhaid Adonia nait t levent kosten zel.
24 Zo woar as de HEER leeft dij mie vasteghaid geven het op troon van mien voader David en mie n hoes geven het zo as hai touzegd haar, op dizze aigenste dag nog zel Adonia staarven!"
25 Keunenk Salomo luit hom deur Benaja, zeun van Jojada, ombrengen.
26 Tegen priester Abjatar zee keunenk: "Ie mouten noar Anatot goan, noar joen aigen stok laand. Ie hebben dood verdaind, mor vandoag zel k joe nait doodmoaken, want ie hebben aark van de HEER veur mien voader David droagen en ie hebben ales deurmoakt wat mien voader ook deurmoakt het."
27 Zo zette Salomo priester Abjatar òf as priester van de HEER en vervulde zo t woord van de HEER dat hai sproken haar over t hoes van Eli in Silo.
28 Dou Joäb der van heurde vluchtte hai noar tènt van de HEER en huil hoorns van t altoar vaast omdat hai t mit Adonia huil. Mit Absalom haar hai t destieds nait holden.
29 Ze zeden tegen keunenk Salomo dat Joäb noar tènt van de HEER vlucht was en noast t altoar ston. Salomo stuurde Benaja, zeun van Jojada, en zee: "Goa hèn en steek hom dood."
30 Dou ging Benaja in tènt van de HEER en zee tegen Joäb: "Keunenk zegt: 'Kom noar boeten tou!'" Mor hai zee: "Nee, ik wil hier staarven." Benaja dee keunenk bericht en zee: "Dit het Joäb tegen mie zegd, dat antwoord het hai mie geven."
31 Dou zee keunenk tegen hom: "Dou wat hai die zegd het, steek hom dood en begroaf hom. Neem van mie en van mien voaders hoes t onschuldeg bloud weg dat Joäb vergoten het.
32 Zo zel de HEER t bloud op Joäb zien kop deelkommen loaten. Zunder dat mien voader der van wos het hai ja twij mannen dij rechtveerdeger en beter wazzen as hai, Abner, zeun van Ner, legeroverste van Israël, en Amasa, zeun van Jeter, legeroverste van Juda, overvalen en mit t sweerd ombrocht.
33 Zo zel heur bloud veur aaltied deelkommen op kop van Joäb en zien noageslacht, mor aan David zien noageslacht, zien hoes en zien troon zel de HEER veur altied vree geven."
34 Dou ging Benaja, zeun van Jojada, weerom noar Joäb en muik hom dood. In t graf van zien femilie, in woestijn, wer hai begroaven.
35 Keunenk stelde Benaja, zeun van Jojada, in zien stee aan over t leger en priester Sadok stelde hai aan in t stee van Abjatar.
36 Dou luit keunenk Simi kommen en zee tegen hom: "Baauw die n hoes in Jeruzalem en goa doar wonen. Magst nait votgoan, naargens hèn.
37 Wait hail wel dastoe vervaast staarven zelst op aigenste dag dastoe votgaaist en beek Kidron overstekst. Den is t dien aigen schuld."
38 Simi zee tegen keunenk: "t Is goud! Joen knecht zel doun zo as mien heer en keunenk zegd het." Simi woonde n hail zet in Jeruzalem.
39 Mor noa verloop van drij joar gingen twij van Simi zien sloaven der van deur, noar Achis, zeun van Maächa, keunenk van Gat. Simi kreeg tieden: "Joen sloaven binnen in Gat."
40 Dat Simi muik zok kloar, zoadelde zien ezel en ging noar Achis in Gat om zien sloaven te zuiken. Hai huil zien sloaven oet Gat weerom.
41 Mor Salomo wer bericht doan dat Simi noar Gat west haar en weeromkommen was.
42 Keunenk luit Simi roupen en zee tegen hom: "Heb ik die nait bie de HEER besworen en die woarschaauwd: 'Wait hail wel dastoe, op dag dastoe votgaaist, woar ook mor hèn, zekerwoar staarven zelst.' En doe hest tegen mie zegd: 't Is goud! Ik heb t heurd.'
43 Woarom hestoe die den nait holden aan aid veur de HEER en aan wat ik die opdroagen heb?"
44 Keunenk zee wieder tegen Simi: "Waist mor al te goud wat veur kwoad ofstoe mien voader David aandoan hest. Nou zel de HEER dat kwoad op dien aigen kop deelkommen loaten.
45 Mor keunenk Salomo zel zegend wezen en troon van David zel veur de HEER veur aaltied vaststoan."
46 Keunenk gaf Benaja, zeun van Jojada, opdracht om Simi dood te moaken. Dij ging hèn, vuil hom aan en muik hom dood.
Zo kreeg Salomo t keunenkschop vaast in handen.
|
1 Keunenks 03
01Salomo wer schoonzeun van farao, keunenk van Egypte. Hai traauwde dochter van farao en brocht heur noar stad van David, tot hai kloar wezen zol mit baauwen van zien aigen hoes, t hoes van de HEER, en muur rondom Jeruzalem.
02t Volk kon allenneg mor op ovverhögten ovvern, omdat ter aan dij tied tou nog gain hoes veur noam van de HEER baauwd was.
03Salomo haar God laif en huil zok aan veurschriften van zien voader David, mor zien ovvers brengen mos hai nog op n ovverhögte doun.
04Salomo ging noar Gibeon, belangriekste ovverhögte van t laand, om doar te ovvern. Hai brocht doar doezend ovvers.
05In Gibeon verscheen de HEER snaachts aan Salomo in n dreum en zee: "Wat zel ik die geven? Vroag mor!"
06Salomo zee: "Ie hebben hail goud west veur mien voader David, joen knecht, net zo as hai mit joe omgoan is, traauw, rechtveerdeg en oprecht van haart. Ie hebben joen genoade aan hom nog ais bevestegd deur hom n zeun te geven dij op zien troon zit, wat nou t gevaal is.
07Ie, HEER, mien God, hebben joen knecht keunenk moakt in stee van mien voader David. Mor ik bin n jongkerel dij nog gain wait het van ènden en swetten.
08Zo staait joen knecht middenmaank joen volk dat ie oetkozen hebben. n Groot volk, nait te tellen of te schatten, zo groot.
09Geef joen knecht den n haart dat lustert, dat e joen volk richten kin deur onderschaaid te moaken tussen goud en kwoad. Want wèl zol dit aldernoarst grode volk aans richten kinnen?"
10 Dat Salomo dit vroagd haar, von de HEER goud.
11 God zee tegen hom: "Dastoe dit vroagd hest en nait n laank levent veur diezulm of riekdom, of t levent van dien vijanden, mor dastoe vroagd hest onderschaaid te moaken bie rechtszoaken,
12 doarom dou ik die noar wastoe vroagd hest. Ik geef die n haart, zo wies en verstandeg, dat ain dij aan die geliek is der veur die nait west het en noa die nooit kommen zel.
13 En doarstoe nait om vroagd hest, dat zel ik die ook geven: zoveul riekdom en aanzain as ter van joen levensdoagen maank keunenks nait wezen zel.
14 Astoe op mien wegen gaaist en die, krekt as dien voader David, holdst aan mien regels en geboden, den zel ik die n laank levent geven."
15 Dou wer Salomo wakker, t haar n dreum west. Hai ging noar Jeruzalem tou, noar aark van t verbond mit de HEER, en brocht brandovvers en vrede-ovvers en luit veur aal zien dainstknechten n feestmoal kloarmoaken.
16 Der kwammen n moal twij vraauwlu bie keunenk, t wazzen hoeren. Dou ze veur hom stonden
17 zee aine vraauw: "Och, mien heer, ik en dizze vraauw wonen in ain hoes en ik heb bie heur in hoes n kind kregen.
18 Drij doagen noa dat ik bevalen was, het dizze vraauw ook n kind kregen. Wie wazzen mit ons baaident, aans was ter gainent bie ons in dat hoes.
19 Snaachts is zeun van dizze vraauw sturven omdat zai op hom legen haar.
20 Midden in naacht is zai van bèr òf goan, het mien zeun bie mie weghoald en tegen heur aanlegd. Heur zeun dij dood was, het ze tegen mie aanlegd dou ik slaip.
21 Dou ik smörgens opston om mien zeun drinken te loaten, was hai dood. Mor dou ik hom dij mörgen nog ais goud bekeek, was t mien zeun haildaal nait."
22 Mor aander vraauw zee: "Niks van aan! t Kind dat leeft is van mie. t Dood kind is van die!" Mor dij zee: "Lokst! t Dood kind is dienent en dij leeft is van mie!" Zo stonden zai doar veur keunenk te roazen.
23 Keunenk zee: "Ain zegt: 't Leventege kind is van mie en t kind dat dood is, is van die.' Aander zegt: 'Niks van woar, t dood kind is van die en t leventege is van mie!'"
24 Dou zee keunenk: "Hoal mie n sweerd." Zai brochten keunenk n sweerd.
25 Keunenk zee: "Snie t leventege kind middendeur en geef elk haalfschaid."
26 Dou raip vraauw doar t leventege kind van was, oet heur mouderhaart tegen keunenk: "Geef heur t leventege kind den mor, mien heer. Moak t in aals gevaal nait dood." Mor aander zee: "Mienent nait, den dienent ook nait. Snie mor deur!"
27 Keunenk zee: "Geef heur t leventege kind en moak t beslist nait dood. Zai is de moeke!"
28 Dou hail Israël heurde van t oordail dat keunenk oetsproken haar, kregen ze ontzag veur hom omdat ze vernammen dat e mit wieshaid van God rechtdee.
|
1 Keunenks 04
01Salomo regaaierde over hail Israël.
02Zien vernoamste amtenoars wazzen: Azarja, zeun van Sadok, hai was priester;
03Elichoref en Achia, zeuns van Sisa, wazzen schrievers; Josafat, zeun van Achilud, ston vot onder keunenk;
04Benaja, zeun van Jojada, was overste van t leger; Sadok en Abjatar wazzen priesters.
05Azarja, zeun van Natan, was aansteld over landvoogden en Zabud, priester en zeun van Natan, was bevrund mit keunenk.
06Achisar ging over t pelaais en Adoniram, zeun van Abda, over herendainsten.
07Salomo haar in Israël twaalf landvoogden dij keunenk en zien hoes van eten veurzain mozzen; elk mos doar ain moand in t joar veur zörgen.
08Dit binnen heur noamen: Ben-Chur in baargen van Efraïm;
09Ben-Deker in Makas, Saälbim, Bet-Semes en Elon-Bet-Chanan;
10 Ben-Chesed haar Arubbot en ging ook over Socho en t haile laand van Chefer;
11 Ben-Abinadab was landvoogd van Dor en omstreken; hai was traauwd mit Salomo zien dochter Tafat.
12 Baäna, zeun van Achilud, was landvoogd van Taänach, Megiddo en hail Bet-San, dat tegen Saretan aan ligt, zudelk van Jizreël en Abel-Mechola aan aander kaant van Jokmeam.
13 Ben-Geber was landvoogd van Ramot in Gilead. Onder zien permoters vuilen dörpen van Jaïr, n noazoat van Manasse, ook in Gilead, en streek van Argob in Basan, mit sesteg grode steden mit muren en poorten mit grondels van brons.
14 Achinadab, zeun van Iddo, was landvoogd in Machanaïm.
15 Achimaäs, in Naftali, traauwde mit Basemat, n dochter van Salomo.
16 Baäna, zeun van Chusai, was landvoogd in Aser en Alot;
17 Josafat, zeun van Paruach in Issachar;
18 Simi, zeun van Ela, in Benjamin;
19 en Geber, zeun van Uri, was landvoogd in Gilead, t laand van Sichon, keunenk van Amorieten en van Og, keunenk van Basan; hai was doar ainegste landvoogd.
20 Dij van Juda en Israël wazzen groot in tal, as zaandkorrels bie zee. Zai atten en dronken en wazzen blied.
|
1 Keunenks 05
01Salomo was boas over ale keunenkrieken van Eufraat òf tot aan t laand van Filistijnen en grèns van Egypte tou. Ze betoalden belasten en dainden Salomo, zien leven laank.
02Dit was t eten dat Salomo zien hofholden doaglieks bruukte: datteg ezelslast griesmeel en sesteg ezelslast meel.
03Tien vetwaaide ozzen, twinneg koien en honderd schoapen, boetendes herten, gazellen, damherten en vetmeste vogels.
04Hai was ja boas over ales aan diskaant van Eufraat, van Tifsach òf tot aan Gaza tou, over ale keunenkrieken aan diskaant van revier. Hai leefde in vree, aan ale kanten.
05Juda en Israël woonden doar vaaileg zo laank as Salomo leefde, elk onder zien wienstòk en viegeboom, van Dan tot aan Berseba tou.
06Salomo haar vattegdoezend peerden in stalen en twaalfdoezend veur onder de man.
07Landvoogden onderhuilen om beurten n moand keunenk Salomo en elk dij bie keunenk Salomo aan toavel zat. t Mekaaierde naargens aan.
08Elk brocht zo as hom t zegd was, gaarst en stro veur peerden noar t stee doar hai mor touhuil.
09God gaf Salomo wieshaid, n iezelk groot verstand, en hai was bekend mit zoaken, zoveul as ter zaand bie zee is.
10 Joa, Salomo zien wieshaid was groder as wieshaid van ale lu oet t oosten en as ale wieshaid van Egypte.
11 Hai was wiesder as ale mensken en wiesder as Ezrachiet Etan, as Heman, Kalkol en Darda, zeuns van Machol. Dat zien noam was bekend bie ale volken rondom.
12 Hai dichtte drijdoezend spreuken en muik doezendvief laiden.
13 Hai kon proaten over bomen, van ceder op Libanon òf tot aan hysop dij tou muur oet gruit en ook over vij, vogels, kroepende daaiern en vizzen.
14 Oet ale volken kwammen der lu om wieshaid van Salomo aan te heuren, ofgezanten van ale keunenks op eerde dij van zien wieshaid heurd haren.
15 Chiram, keunenk van Tyrus, stuurde zien ofgezanten noar Salomo omreden hai haar heurd dat dij in t stee van zien voader tot keunenk zaalfd was. Chiram haar ja altied hail goud mit David kend.
16 Salomo stuurde Chiram tieden:
17 "Ie waiten dat mien voader David gain hoes baauwen kon veur noam van de HEER, zien God, omdat ze rondom mit hom in oorlog wazzen, tot de HEER heur onder zien vouten legd haar.
18 Mor nou het de HEER, mien God, mie van ale kanten rust bezörgd. Der is gain tegenstander meer, der draaigt gain onhaail.
19 Ik beloof dat ik veur noam van de HEER, mien God, n hoes baauwen zel, zo as de HEER tegen mien voader David zegd het: 'Dien zeun, dij ik veur die in stee op troon zet, dij zel n hoes baauwen doar mien noam wonen zel.'
20 Geef doarom odders dat ter ceders van de Libanon veur mie kapt worden en loat mien knechten joenent helpen. Ik zel joe t loon veur joen knechten geven, zoveul as ie zeggen. Ie waiten ja zulm dat ter bie ons gain holthakkers binnen as dij Sidoniërs."
21 Dou Chiram Salomo dit zeggen heurde, was hai deurhèn blied en zee: "God mout prezen worden dat hai David zo'n wieze zeun over dit grode volk geven het."
22 Chiram stuurde Salomo tieden: "Ik heb bosschop dij ie mie stuurd hebben, heurd. Wat cederholt en ciprezzenholt aanbelangt, zel ik doun wat ie begeren.
23 Mien knechten zellen t van Libanon omdeel brengen noar zee. Ik loat doar vlötten baauwen en dij noar t stee voaren dij ie mie aanwiezen. Doar loat ik t den nog oetnkander hoalen en den kin ie t ophoalen. Ie zellen den aan mien wèns voldoun en eten levern veur mien hofholden."
24 Chiram leverde Salomo zoveul cederholt en ciprezzenholt as hai hebben wol.
25 Salomo leverde Chiram veur t onderhold van zien hofholden twinnegdoezend ezelslast waait en twinneg ezelslast van beste olieveneulie. Dat leverde Salomo Chiram joar op joar.
26 De HEER haar Salomo wieshaid schonken zo as hai hom touzegd haar. Tussen Chiram en Salomo was t vree en zai sloten n verbond.
27 Keunenk Salomo luit oet hail Israël waarkvolk opkommen veur herendainst, n lichten van dattegdoezend man.
28 Ale moanden stuurde hai tiendoezend man noar de Libanon. Zai wazzen ain moand in Libanon aan t waark en twij moand thoes. Adoniram haar touzicht op t waarkvolk.
29 Boetendes haar Salomo seuventegdoezend lastdroagers en tachtegdoezend stainhaauwers in de baargen aan t waark.
30 Over t waarkvolk haar Salomo drijendatteghonderd man as opzichters aansteld, hoofdopzichters nait mitrekend.
31 Keunenk gaf bevel dat ze grode en kostboare stainen oethaauwen mozzen veur fonnement van t hoes.
32 Stainhaauwers en holtbewaarkers van Salomo, Chiram en vaklu oet Gebal, bekapten de stainen en muiken t holt te pas om dat hoes te baauwen.
|
1 Keunenks 06
01In t vaaierhonderdtachtegste joar noa oettocht van Isrelieten oet t laand Egypte, in t vaaierde joar van Salomo's regaaiern over Israël, in moand ziw, dat is twijde moand, begunde Salomo mit baauw van t hoes veur de HEER.
02t Hoes dat keunenk Salomo veur de HEER baauwde was sesteg èl laank, twinneg èl braid en datteg èl hoog.
03t Veurhoes van t haailegdom was twinneg èl laank over brette van t hoes en tien èl daip, aan veurkaant van t hoes tou.
04In t hoes muik hai roamen van latwaark.
05Hai baauwde rondom tegen muren van t hoes n oetbaauw, rondom hoofdzoal en achterzoal en doar muik hai verdaipens op.
06Onderste verdaipen was vief èl braid, middelste zès en daarde zeuven èl; hai luit muren inspringen om der nait in breken te huiven.
07Dou t hoes baauwd wer, wer t optrokken van stainen dij al bie t oetkappen ofwaarkt wazzen, gain hoamer of baaidel of aander iesdern raif was te heuren bie t baauwen van t hoes.
08Ingang noar onderste verdaipen was aan rechterkaant van t hoes; mit wenteltrappen konden ze noar middelste verdaipen kommen en van middelste noar daarde.
09Dou hai t hoes ofbaauwde en kloarmuik, dekte hai t vaksgewies mit baalken en penailen van cederholt.
10 Oetbaauw rondom t haile hoes - elke verdaipen was vief èl hoog - muik hai vaast mit baalken van cederholt.
11 Dou zee de HEER tegen Salomo:
12 "Astoe dust wat ik die zeg, mien veurschriften en odders in acht nemst, noar mien geboden leefst, den geldt ook veur die wat ik tegen dien voader David zegd heb, mit t oog op t hoes dastoe aan t baauwen bist.
13 Ik zel middenmaank Isrelieten wonen en ik zel mien volk Israël nait verloaten."
14 Zo baauwde Salomo t hoes en muik t haildaal kloar.
15 Hai betimmerde muren aan binnenkaant van t hoes mit cederholten planken. Van vlouer tot aan zolderbaalken het hai ze van binnen mit holt beschoten en vlouer van t hoes het hai ofdekt mit ciprezzenholt.
16 Twinneg èl van t achterèn van t hoes òf muik hai n schot van cederholten planken, van vlouer tot aan baalken tou, en baauwde doar n achterzoal in, dat was t alderhaailegste.
17 t Hoes, de grode zoal, was vatteg èl laank, rekend van t veurste èn òf.
18 Binnenbetimmern was van cederholt, mit rozetten en oetsneden lofwaark. t Was aalmoal cederholt, der kwam gain stain veur t zicht.
19 Zo richtte hai achter in t hoes n zoal in om doar aark van t verbond mit de HEER deel te zetten.
20 Dij zoal was twinneg èl laank, twinneg èl braid en twinneg èl hoog. Dij overtrok hai mit zuver gold. En hai muik n altoar van cederholt.
21 Salomo bedekte t hoes van binnen mit bladgold en hai luit aan golden ketten n gedien, dij hai mit gold overtrokken haar, veur achterzoal langsgoan.
22 Hai bedekte t hoes tot t hailendaal onder t gold zat. t Altoar in achterzoal bedekte hai ook mit zuver gold.
23 Hai muik in achterzoal twij cherubs van olievenholt, baaident tien èl hoog.
24 Aine vleugel van cherub was vief èl en aander vleugel van cherub was ook vief èl; t was tien èl van t aine èn van zien vleugels tot t aandere èn.
25 Bie aander cherub was t ook tien èl. Cherubs haren baaident zulfde moat en aigenste gedoante,
26 högte van aine cherub was tien èl en van aander ook.
27 Hai zette cherubs in t binnenste van t hoes. Zai spraaidden heur vleugels zodat vleugel van aine cherub aine muur aanruik en vleugel van de aander, aandere muur. Sekuur in t midden van t hoes ruiken vleugels van cherubs mekoar.
28 Hai haar cherubs ook mit gold overtrokken.
29 Rondom t hoes, van binnen en van boeten, snee hai in t holt ofbeeldens van cherubs, paalms en bloumtrözzen.
30 Vlouer van t hoes, dij van binnenste en boetenste zoal, bedekte hai ook mit gold.
31 As tougang noar achterzoal muik hai deuren van olievenholt. Kezienen vörmden n viefhouk.
32 Baaide deuren wazzen van olievenholt en hai snee der ofbeeldens van cherubs, paalms en bloumtrözzen in oet. Hai overtrok ze mit gold. Cherubs en paalms ook.
33 Zo muik hai ook, as tougang noar tempel, deurposten van olievenholt. Zai vörmden n vaaierhouk.
34 Baaide deuren wazzen van ciprezzenholt. Ze wazzen in twij dailen en dij konden draaien.
35 Hai snee doar ofbeeldens van cherubs, paalms en bloumtrözzen in oet en bedekte ze mit bladgold dat hai over t sniewaark aanbrocht.
36 Om binnenste veurhòf muik hai n muur van drij loag oetkapte stainen en ain loag baalken van cederholt.
37 In t vaaierde joar, in moand ziw, binnen fonnementen veur t hoes van de HEER legd
38 en in t elfde joar, in aachtste moand, moand bul, was t hoes haildaal kloar, tot in klaainste onderdailen en sekuur noar t bestek. Hai het ter zodounde zeuven joar aan baauwd.
|
1 Keunenks 07
01Salomo baauwde ook n hoes veur zokzulm. Dattien joar het hai der aan waarkt, dou was t kloar.
04Der wazzen drij rieg vènstergoaten recht tegen nkander over.
05Ale kezienen wazzen rechthoukeg en tussen kezienen was n ofstand van drij vout.
06Wieder baauwde hai n zoelenhal van fiefteg èl laank, datteg èl braid en n hal der veur mit overstekend dak.
07Hai luit n troonzoal moaken doar hai recht sprak; rechtszoal was van vlouer tot zolder bekled mit cederholt.
08Achter dizze zoal muik hai woonvertrekken veur homzulm dij net zo optrokken werden as rechtszoal. Salomo baauwde net zo'n hoes veur dochter van farao doar hai mit traauwd was.
09Dizze gebaauwen wazzen aalmoal, van boetenkaant òf tot aan grode binnenploats tou, van fonnementen tot aan dak tou, optrokken van stainblokken dij zuver op moat zoagd wazzen.
10 Fonnementen bestonden oet kolesoale blokken stain van tien en acht èl.
11 Muren wazzen van bekapte stain en cederholt.
12 Om grode hof was n muur mit drij loag oetkapte stain en doar bovenop n loag cederholten baalken, net zo as bie binnenhòf van tempel van de HEER en veurhal van t hoes.
13 Keunenk Salomo luit n man oet Tyrus kommen dij Chiram haitte.
14 Hai was n zeun van n wedevraauw oet stam Naftali. Zien voader kwam oet Tyrus, doar hai kopersloager west haar. Hai was n hail goud vakman en bekwoam in t moaken van brons en koperwaark. Keunenk Salomo nam hom aan en hai muik aal t brons- en koperwaark dat keunenk hom opdruig om te moaken.
15 Chiram muik twij kopern zoelen, elks achtien èl hoog en n omtrek van twaalf èl. Baaide zoelen wazzen geliek.
16 Boven op zoelen muik hai twij kopstukken van goten brons, baaident vief èl hoog.
17 Kopstukken op zoelen versierde hai mit vlechtwaark; rondom t kopstuk brocht hai zeuven ketten mit kwasten aan.
18 Hai muik twij rieg grenoatappels, dij hai vastmuik aan t vlechtwaark doar kopstukken mit versierd wazzen.
19 Kopstukken op zoelen van veurhòf haren vörm van n lelie en wazzen vaaier èl hoog.
2-3 Eerst baauwde hai n hal dij Bos van Libanon nuimd wer. Dij was honderd èl laank, fiefteg èl braid en datteg èl hoog. t Dak van cederholt rustte op vaaier rieg cederholten zoelen doar baalken van cederholt op rustten. Vievenvatteg dwaarsbaalken laggen der overhèn, vieftien op n rieg.
20 Aan bovenkaant van elk kopstuk, aan onderkaant van t vlechtwaark, hingen twijhonderd grenoatappels in n slinger der omtou.
21 Baaide zoelen werden opricht in veurhal van grode zoal: zoel aan rechterkaant nuimde hai Jachin en dij aan linkerkaant Boäz.
22 Dou de lelievörmege kopstukken op zoelen aanbrocht wazzen, was t waark aan zoelen kloar.
23 Chiram muik ook n bekken van goten brons, vief èl hoog, tien èl in deursnee en datteg èl in t ronde.
24 Rondom zat n raand van kolokwintappels, zeuven op n èl, raand was in ain stok goten.
25 t Bekken rustte op twaalf koien, drij mit kop noar t noorden, drij mit kop noar t westen, drij mit kop noar t zuden en drij mit kop noar t oosten.
26 t Bekken rustte op dizze koien, dij mit t achterèn noar binnen stonden. Waand van spoulbak was n handbraid dik en raand haar vörm van n beker, net as n lelie. Twijdoezend bat kon der in.
27 Chiram muik veur spoulbakken ook tien bronzen onderstellen op roaden, van vaaier èl laank, vaaier èl braid en drij èl hoog.
28 Dizze onderstellen bestonden oet penailen mit liesten der om tou.
29 Penailen en liestwaark wazzen versierd mit laiwen, koien en cherubs. Boven en onder dizze laiwen en koien wazzen kraanzen aanbrocht.
30 Elk onderstèl haar vaaier roaden van brons en bronzen azzen. Aan vaaier houkstielen zatten steunders. Dij druigen spoulbak.
31 Zai huilen n bronzen ring van n goie èl hoog en n deursnee van anderhaalf èl op stee. Rondom raand zat graveerwaark. Doar omtou wazzen sierploaten van t onderstèl, dat nait rondlaip mor vaaierkaant was.
32 Der zatten vaaier roaden onder, dij op azzen aan t onderstèl zatten. Elk rad was anderhaalf èl in deursnee.
33 Roaden wazzen net zo moakt as roaden van woagens; azzen, noaven, spaiken en velgens, t was aalmoal gaitwaark.
34 De vaaier steunders aan vaaier houken van t onderstèl zatten aan t onderstèl vaast.
35 Aan bovenkaant van t onderstèl zat n ronde, opstoande raand, n haalf èl hoog. Steunders en sierploaten huilen bovenkaant van t onderstèl ook op stee.
36 Op handvatten en op sierploaten graveerde hai engels, laiwen en paalms en doar kraanzen tussen.
37 Zo muik hai tien onderstellen, aalmoal van t aigenste gaitwaark, van aigenste moat en aigenste vörm.
38 Hai muik ook tien bekkens. In elk bekken kon vatteg bat. Elk bekken ston op ain van de tien onderstellen.
39 Hai zette vief onderstellen aan rechterkaant van t hoes en vief onderstellen aan linkerkaant. Bekken zette hai aan rechterkaant van t hoes, op t zuudoosten.
40 Chiram muik ook aander bekkens, vuurschoppen en sprenkelschoalen. Dou was Chiram kloar mit ale waark dat hai veur keunenk Salomo aan t hoes van de HEER doun zol:
41 de twij zoelen, de twij bolvörmege kopstukken bovenop de zoelen, de twij vlechtwaarken om de bolvörmege kopstukken om zoelen mit of te waarken,
42 vaaierhonderd grenoatappels veur baaide vlechtwaarken, twij rieg grenoatappels veur elk vlechtwaark om bolvörmege kopstukken op zoelen mit òf te waarken,
43 tien onderstellen en tien bekkens doarop,
44 spoulbak, doar mor ain van was en dij op twaalf koien ston,
45 aander bekkens, schoppen en sprenkelschoalen. Aal dit raif dat Chiram veur keunenk Salomo veur t hoes van de HEER moakt het, was van politoerd koper.
46 Keunenk luit t in Jordaanstreek gaiten in n gaiterij tussen Sukkot en Saretan doar potklaai was.
47 Salomo zag der van òf om dit aalmoal te wegen. Omdat ter zo onveurstelboar veul was, wer t koper nait wogen.
48 Salomo luit haile inrichten veur t hoes van de HEER moaken: t golden altoar, golden toavel doar t teunbrood op liggen mos,
49 vief kandeloars van zuver gold rechts en vief links veur achterzoal en bloumen, lampen en snuters van gold;
50 hai muik ales van gold: schoalen, scheren, sprenkelschoalen, schuddels en vuurpannen, t beslag van deuren noar t binnenste van tempel, t alderhaailegste en van deuren noar grode zoal.
51 Dou ale waark dat keunenk Salomo aan t hoes van de HEER doan haar aan kaant was, brocht Salomo haailege schatten van zien voader David der in. t Zulver, t gold en t raif burg hai op in schatkoamers van t hoes van de HEER.
|
1 Keunenks 08
01Dou raip Salomo oldsten van Israël, ale stamhoofden en vernoamsten van femilies van Isrelieten, bie zok in Jeruzalem om aark van t verbond mit de HEER oet Sion, stad van David, op te hoalen.
02Ale manlu van Israël kwammen in moand etanim, zeuvende moand, bie keunenk Salomo bie mekoar om feest te vieren.
03Dou ale oldsten van Israël der wazzen, tilden priesters aark op.
04Aark van de HEER, tènt van soamenkomst en haailege veurwaarpen dij in tènt heurden, werden overbrocht deur priesters en Levieten.
05Keunenk Salomo en ale Isrelieten dij mit hom bie aark soamenkommen wazzen, ovverden zoveul schoapen en koien, der was gain tellen aan.
06Priesters brochten aark van t verbond mit de HEER op zien stee in achterste zoal van t hoes, t alderhaailegste, onder vleugels van cherubs.
07Cherubs spraaiden heur vleugels oet over t stee van de aark, zodat vleugels aark en zien droagbomen bedekten.
08Droagbomen wazzen zo laank, dat men tou t haailege oet dat veur achterzoal ligt, oetènnen zain kon, mor in boeten kon men dij nait zain. Ze binnen doar nou nog.
09In aark zatten allenneg mor twij stainen ploaten dij Mozes der inlegd haar op Horeb, doar de HEER mit Isrelieten zien verbond sloot bie heur oetraais oet Egypte.
10 Dou priesters tou t haailegdom oetkwammen, vulde n wolk t haile hoes van de HEER.
11 Priesters konden deur wolk heur waark nait doun, glorie van de HEER vulde ja zien hoes.
12 Dou zee Salomo: "HEER, ie hebben zegd dat ie in duustere wolk wonen wollen,
13 mor ik heb joe n tempel baauwd om in te wonen, n vaast stee doar ie veur altied wezen kinnen."
14 Dou keerde keunenk zok om en zegende t haile volk van Israël. Dou ze aalmoal stoan goan wazzen, zee hai:
15 "Hoog te priezen is de HEER, God van Israël, dij woarmoakt het wat hai aan David touzegd het:
16 'Van dag òf aan dat ik mien volk oetlaaid heb oet t laand Egypte, heb ik gainain van steden van Israël oetkozen om der n tempel te baauwen doar mien noam wonen zol. Nee, ik heb David oetkozen om mien volk Israël te laaiden.'
17 Dou mien voader David van doul was om n tempel te baauwen veur de noam van de HEER, God van Israël, zee de HEER tegen hom:
18 'Doar dust goud aan, dastoe n hoes baauwen wilst veur mien noam.
19 Mor doe zelst dij tempel nait baauwen: dien zeun, dien bloudaigen zeun, dij zel veur mien noam n hoes baauwen.'
20 De HEER het zok holden aan wat of hai zegd het. Ik bin mien voader opvolgd en zit nou op troon van Israël zo as de HEER beloofd het. Veur de noam van de HEER, God van Israël, heb ik dit hoes baauwd,
21 en doar n stee moakt veur de aark, doar t verbond in ligt dat God mit ons veurolders sloten het dou hai heur oet Egypte laaidde."
22 Salomo ging veur t altoar van de HEER stoan, veur t oog van t haile volk van Israël. Hai spraaidde zien handen oet noar hemel en zee:
23 "HEER, God van Israël, der is gain God aan joe geliek, nait in hemel doarboven, mor op eerde hier beneden ook nait. Ie holden joe aan t verbond en blieven traauw aan joen knechten dij joe van haarten dainen.
24 Ie hebben joe holden aan wat ie aan joen knecht, mien voader David touzegd hebben. Joen woorden binnen doaden, nou heb ie doan wat of ie touzegd hebben.
25 HEER, God van Israël, wil den ook doun wat ie joen knecht, mien voader David, touzegd hebben. Ie hebben beloofd dat ie zien noazoaten troon van Israël nooit ontzeggen zellen, as men teminnent net as hai op t rechte pad blift.
26 God van Israël, loat wat ie touzegd hebben aan joen knecht, mien voader David, toch woarhaid worden.
27 Mor zol God echt wel op eerde wonen kinnen? Hemel, alderhoogste hemel, alderdeegs is te klaain veur joe, houveulstemeer den dit hoes dat ik veur joe baauwd heb.
28 HEER, mien God, heur t smeken van joen knecht en luster noar t beden en smeken doar hai vandoag mit bie joe aankomt.
29 Loat joen oog goan over dit hoes bie dag en bie naacht, over t stee doar ie van zegd hebben: 'Doar zel mien noam wonen.'
30 Luster noar t gebed dat joen knecht veur dit stee veur joe deellegt. Verheur t smeken van joen knecht en van joen volk Israël veur dit stee. Heur in hemel, joen aigen woonstee. Heur en vergeef ons.
31 As ain n aander wat aandoan het en dij aander n aid van hom vragt doar hai n vluik mit over zokzulm brengt, en hai komt noar joen altoar om dij aid òf te leggen,
32 luster den vanoet hemel, griep in. Verschaf joen knechten recht, verkloar de schuldege schuldeg en loat hom zien verdainde loon kriegen, mor spreek onschuldege vrij en dou hom recht.
33 As joen volk Israël deur vijand versloagen is omdat t tegen joe zundegd het, en ze keren zok weer noar joe tou, ze belieden joen noam en ze smeken en beden joe in dit hoes,
34 verheur ze den vanoet hemel. Vergeef joen volk Israël wat of t tegen joe doan het en breng heur weerom noar heur laand dat ie aan heur veurolders geven hebben.
35 As hemel dicht blift en der gain regen komt omdat zai tegen joe zundegd hebben, en zai beden op dit stee, belieden joen noam en bekeren zok van heur zunde woardeur ie heur in neerloag luiten,
36 verheur ze den vanoet hemel. Vergeef de zunde van joen dainstknechten, joen volk Israël, wat of zai verkeerd doan hebben, ie wiezen heur ja de goie weg dij zai goan mouten. Geef regen op t laand dat ie joen volk as aarfdail schonken hebben.
37 As ter in t laand hongersnood of pest oetbrekt, t gewas trovven wordt deur brandoaren, meeldaauw of sprinkhoanen dij ales opvreten, t volk bedraaigd wordt in de steden, joa wat veur ploag of zaikte der ook mor komt,
38 as ain van joen volk of joen haile volk joe aanropt - elk kent zien aigen ploag en verdrait t beste - en hai spraaidt zien handen oet in richten van dit hoes,
39 verheur hom den vanoet hemel, joen aigen woonstee. Vergeef hom, griep in en geef elk wat hom toukomt, ie waiten wat in hom omgaait. Ie allenneg kinnen n mensk deurgronden.
40 Den zellen ze in t laand dat ie aan heur veurolden geven hebben, heur levent laank ontzag veur joe hebben.
41 As ter n vremde, dij nait tou joen volk Israël heurt en dij oet n vèr laand hier noar tou kommen is, omdat hai doar heurd het van joen grode noam,
42 - want ook doar is de roup over joen grode noam, staarke haand en oetstoken aarm deurdrongen -, as n vremde hier noar tou komt en eerlieks in dit hoes beedt,
43 verheur hom den vanoet hemel, joen woonstee, en dou wat hai van joe vragt. Den zellen ale volken op eerde joen noam kennen leren en ontzag veur joe kriegen, net as joen volk Israël, en zai zellen waiten dat joen noam verbonden is aan dit hoes dat ik baauwd heb.
44 As joen volk oettrekt om te strieden tegen zien vijand over weg doar ie heur sturen, verheur den oet hemel as zai de HEER beden en smeken in richten van stad dij ie oetkozen hebben en t hoes dat ik veur joe baauwd heb,
45 luster den noar heur beden en smeken en dou heur recht.
46 As zai tegen joe zundegen - der is ja gain mensk dij nait zundegt - en ie worden vergrèld op heur en ie loaten heur in handen valen van vijanden en ze worden gevangennomen en votsleept noar heur laand, dichtbie of overvèr,
47 en kommen den tot inkeer in t laand doar ze hènbrocht binnen en bekeren zok en belieden joe in t laand doar ze vastzitten dat ze zundegd hebben, schuldeg binnen en der haildaal noast zatten,
48 en ze bekeren zok mit haart en ziel tot joe in t laand van vijanden doar zai heur hèn sleept hebben en zai beden in richten van t laand dat ie heur veurolden geven hebben en noar stad dij ie oetkozen hebben en noar t hoes dat ik veur joen noam baauwd heb,
49 heur den in de hemel, joen aigen woonstee, noar t beden en smeken en verschaf heur recht.
50 Vergeef joen volk ale zunde dij ze tegen joe bedreven hebben en heur opstandeghaid tegen joe en moak dat mensken dij heur gevangennomen en votsleept hebben, meedlieden kriegen mit heur en mit heur begoan wezen zellen.
51 Zai binnen ja joen volk en joen aarfdail dij ie oet Egypte, oet dij smeltoven, laaid hebben.
52 Stoa open veur t smeekgebed van joen knecht en van joen volk Israël en luster noar heur zo voak as zai joe aanroupen.
53 Oet ale volken van eerde heb ie heur oetkozen om joen volk te wezen, zo as ie deur Mozes, joen knecht, zegd hebben dou ie ons veurolden oet Egypte laaid hebben, o HEER, mien God."
54 Salomo lag op knijen veur t altoar van de HEER, zien handen haar hai oetstoken noar hemel tou. Dou hai t beden tot de HEER doan haar,
55 ging hai stoan en mit krachtege stem zegende hai t haile volk van Israël. Hai zee:
56 "Te priezen is de HEER, dij zien volk Israël rust geven het noar hai touzegd haar. Gain woord van wat of hai deur zien knecht Mozes zegd het, is nait oetkommen.
57 Mag de HEER, ons God, ons helpen noar hai ons veurolden hulpen het, dat hai zok om ons bekommern blift en ons nait in steek let.
58 Mag hai moaken dat ons haart hom zöcht om aal zien wegen te goan en geboden, inzettens en regels te holden dij hai ons veurolden geven het om in acht te nemen.
59 Mag mien smeekgebed dij ik veur de HEER oetsproken heb, dag en naacht bie hom wezen, en mag hai zien knecht en zien volk recht verschaffen, altied deur.
60 Den zellen ale volken op eerde beseffen dat de HEER allain God is en aans gainent.
61 Blief stoef bie de HEER, ons God, volg zien veurschriften en hol joe aan aal zien geboden zo as ie dat nou ook doun."
62 Keunenk en ale Isrelieten brochten ovvers veur de HEER.
63 Keunenk ovverde de HEER twijentwinnegdoezend koien en honderdtwinnegdoezend schoapen en bokken as vrede-ovver en zo hebben keunenk en ale Isrelieten t hoes van de HEER inwijd.
64 Op dij dag haailegde keunenk t middelste stok van veurste hòf, veur t hoes van de HEER. Hai brocht doar t brandovver, t waaitovver en t plokvet van de vrede-ovvers, omdat t kopern altoar dat veur de HEER ston, te klaain was.
65 Salomo en Isrelieten dij in mennegte overaal heer kommen wazzen, vierden feest veur de HEER, ons God. Ze wazzen kommen van Hamat of tot aan de beek dij grènst aan Egypte. Zeuven doagen laank vierden ze feest en dou nog ais zeuven doagen, vattien doagen achtermekoar.
66 Op aachtste dag, noa twijde week, luit hai t volk goan. Ze wènsten keunenk t goie tou en gingen noar hoes, blied en voldoan deur aal t goie dat de HEER zien knecht David en t volk Israël geven haar.
|
1 Keunenks 09
01Dou Salomo kloar was mit baauwen van t hoes van God en t hoes van keunenk en mit ales dat hai geern moaken wol,
02verscheen de HEER veur twijde moal, krekt as hai in Gibeon aan hom verschenen was.
03De HEER zee tegen hom: "Ik heb t beden en smeken heurd doarstoe mit bie mie aankommen bist. Ik heb dit hoes dastoe baauwd hest, haailegd om der veur aaltied mien noam aan te verbinden, mien ogen en mien haart zellen doar aaltied wezen.
04Wat die aanbelangt, astoe mie krekt as dien voader David van haarten traauw bist en doe holdst die aan mien geboden, aan wat ik die opdroagen heb en rechtveerdeg bist,
05den zel ik moaken dat keunenkstroon over Israël aaltied veur die kloarstaait, krekt as ik dien voader David touzegd heb: 't Zel nooit mekaaiern aan ain van die op troon van Israël.'
06Mor zollen doe en dien zeuns noa die, zok van mie ofkeren, zok nait holden aan geboden en veurschriften dij ik die oplegd heb en aander goden dainen en aanbeden,
07den zel ik Israël verdrieven van grond dij ik heur geven heb en wil ik van t hoes dat ik mit mien noam haailegd heb niks meer waiten, en Israël staait den bie ale volken veur spot.
08Dit hoes zel n baauwvaal worden. Lu dij der langskommen, zellen der van huvern en sistern van ofgriezen. Zai zellen vroagen: 'Woarom het de HEER dit laand en dit hoes zoks aandoan?'
09Men zel tegen heur zeggen: 'Zai hebben de HEER, heur God, dij heur veurolden oet t laand Egypte laaid het, verloaten en aander goden aannomen. Zai binnen veur heur op knijen goan en hebben heur daind. Doarom het de HEER heur in t ellèn brocht.'"
10 Salomo baauwde twinneg joar aan de twij hoezen: t hoes van de HEER en t hoes van keunenk.
11 Dou dij tied om was, het Salomo keunenk Chiram van Tyrus twinneg steden in t laand Galilea geven, omreden hai haar hom hulpen aan ceder- en ciprezzenholt en aan gold, zoveul as hai mor hebben wol.
12 Mor dou Chiram oet Tyrus kwam om steden dij Salomo hom geven haar te bekieken, wazzen ze hom nait noar t zin.
13 Hai zee: "Hé bruier, wat binnen mie dat veur steden dij ie mie geven hebben?" Doarom nuimen ze dij tot op heden t laand Eres-Kabul.
14 Chiram haar keunenk doar honderdtwinneg talent aan gold veur stuurd.
15 Salomo luit baauw van t hoes van God, zien aigen hoes, t bolwaark Millo en muur om Jeruzalem tou, in herendainst kloarmoaken, net as Hasor, Megiddo en Gezer.
16 Farao, keunenk van Egypte, was indertied tegen Gezer optrokken. Hai haar stad innomen, platbraand en Kanaänieten dij in stad woonden doodmoakt. Dou haar hai stad aan zien dochter geven dou zai traauwde mit Salomo.
17 Salomo baauwde Gezer weer op. Wieder verstaarkte hai Leeg-Bet-Choron,
18 Baälat, Tamar in de woestijn van Juda,
19 ale steden doar Salomo zien veurroaden haar, steden veur zien woagens, veur zien peervolk en ales doar Salomo nog op oet was om in Jeruzalem te baauwen, op Libanon en in hail zien gerechteghaid.
20 Salomo raip lu dij nait bie Israël heurden op om herendainsten te doun, aal t volk dat overbleven was van Amorieten, Hethieten, Perizzieten, Chiwwieten en Jebusieten
21 en heur zeuns, dij noa heur in t laand overbleven wazzen, omreden Isrelieten haren heur nait oetreuden kind. Dat gaait nog altied zo.
22 Salomo luit Isrelieten gain herendainsten doun. Zai wazzen zien soldoaten, bedaindes aan t hòf, overstes, adjudanten en bevelhebbers over t woagenvolk en t peervolk.
23 Salomo haar viefhonderdfiefteg opzichters over t waark aansteld. Zai haren laaiden over t waarkvolk.
24 Dochter van farao was amper verhoesd van stad van David noar t hoes dat hai veur heur baauwd haar, of hai begunde t bolwaark Millo te baauwen.
25 Salomo brocht drij moal in t joar brandovvers en vrede-ovvers op t altoar dat hai veur de HEER baauwd haar en luit vuurovvers veur hom in rook opgoan. Zo wer t hoes wat t wezen mos.
26 Keunenk Salomo luit ook n vloot baauwen, bie Esjon-Geber bie Elat aan kust van Rode Zee, in t laand Edom.
27 Chiram stuurde zien knechten, ervoaren scheepsvolk, noar dij vloot om mit Salomo zien knechten dainst te doun.
28 Ze voarden noar Ofir, huilen doar vaaierhonderdtwinneg talent aan gold weg en brochten t noar keunenk Salomo.
|
1 Keunenks 10
01Keunegin van Seba heurde van de grode roup dij der van Salomo oetging en dij tou eer van de HEER was. Zai ging noar hom tou om hom mit roadsels oet te perbaaiern.
02Zai kwam noar Jeruzalem mit groot gevolg, mit kemélen beloaden mit reukwaark en n haile bult gold en edelstainen. Dou ze bie Salomo kwam, legde zai hom ale vroagen veur dij heur op t haart laggen.
03Salomo kon heur ales verkloaren, niks was keunenk te stoer.
04Dou keunegin van Seba heurde hou wies hai was en zai t pelaais zag dij hai baauwd haar,
05en t eten dat ter bie hom op toavel kwam, boetendes hou zien hofholden bie toavel zat en hou schier zien dainstknechten der bie laipen, dranken dij schonken werden en ovvers dij hai in t hoes van de HEER brocht, was ze mit stomhaid sloagen.
06Zai zee tegen keunenk: "t Is woar wat ik in mien laand over joe en over joen wieshaid heurd heb.
07Ik kon t nait leuven mor nou ik hierhèn kommen bin en t mit aigen ogen zain heb, mout ik tougeven dat alderdeegs haalfschaid mie nog nait aanzegd was. Joen wieshaid en riekdom binnen nog veul groder as ik heurd haar.
08Wat n gelok veur joen hofholden en veur dizze dainstknechten dat ze aaltied bie joe in dainst wezen maggen en joen wieze woorden heuren.
09Hoog te priezen is de HEER, joen God, dij joe zo hoog haar dat hai joe op troon van Israël zet het. Hai het Israël ja deurhèn laif. Om recht en gerechteghaid te doun het hai joe as keunenk aansteld."
10 Keunegin van Seba gaf Salomo honderdtwinneg talent gold en n haile baarg reukwaark en edelstainen. Zoveul reukwaark as keunegin van Seba aan keunenk Salomo gaf, het ter loater nooit meer west.
11 Vloot van Chiram dij t gold oet Ofir huil, nam doarvandoan ook n haile baarg sandelholt en edelstainen mit.
12 Van sandelholt luit Salomo meubels moaken veur tempel van de HEER en t pelaais van keunenk en lieren en haarpen veur zangers. Tot op dag van vandoag is t nait meer veurkommen dat ter zoks sandelholt aanvoerd is.
13 Keunenk Salomo gaf keunegin van Seba zo as t gebruuk was, geschenken en wieder ales doar ze mor om vroug. Dou ging zai mit heur gevolg weerom noar heur aigen laand.
14 Keunenk Salomo kreeg ale joaren zèshonderdzèsensesteg talent gold,
15 gold dat handelskaravoanen mitnammen, winst dij zien handeloars muiken en t gold dat de keunenks van t Oosten en stadholders van Israël ofdruigen, nait mitrekend.
16 Keunenk luit twijhonderd grode schilden van dreven gold moaken. Veur elk schild bruukte hai zèshonderd sjekel gold.
17 Hai muik ook nog drijhonderd klaaine schilden van dreven gold, veur elk schild bruukte hai drij mine gold. Dij schilden zette hai in t hoes dat Bos van Libanon haitte.
18 Van ivoor luit hai n grode troon moaken, bekled mit zuver gold.
19 Zès treden laaidden noar troon, bovenèn was rond en dainde as kopsteun, aan weerskanten van zitten wazzen aarmleunens. Noast dij leunens stonden twij laiwen, bie elke leunen ain.
20 Op dij zès treden twaalf laiwen, ain aan elke kaant van n tree. Zukswat is in gain enkeld keunenkriek ooit moakt.
21 Ale drinkbekers van keunenk Salomo wazzen van gold en al t aandere goud in t Bos van Libanon was van zuver gold. Der wer gain zulver bruukt, want zulver haar men nait hoog in dij doagen.
22 Keunenk haar Tarsisvloot, dij mit vloot van Chiram ale zeeën bevoarde. Ain keer in de drij joar laipen ze binnen mit n loaden gold, zulver, ivoor, oapen en paauwen.
23 Keunenk Salomo stook in riekdom en wieshaid boven ale keunenks van wereld oet.
24 Elkenain wol geern keunenk Salomo zain en zien wieshaid aanheuren dij God hom schonken haar.
25 Ze brochten aalmoal n geschenk mit van zulver of gold, klaiden, woapens, reukwaark, peerden en moeldaaiern. Zo ging t joar in joar oet.
26 Salomo schafte peerden en woagens aan. Hai haar zodounde vattienhonderd woagens en twaalfdoezend peerden, veur n dail verspraaid over t laand en onderbrocht in garnizounssteden en veur n dail bie keunenk in Jeruzalem.
27 t Was aan Salomo te daanken dat zulver in Jeruzalem net zo gewoon was as stain, en der was aan cederholt net zo'n overvloud as aan wilde viegebomen in t heuvellaand.
28 Peerden kreeg Salomo oet Egypte, oet Kewe, doar werden ze deur kooplu van keunenk veur maartpries kocht.
29 n Woagen kwam in Egypte op zèshonderd sjekel zulver en n peerd op honderdfiefteg. Dizze kooplu leverden ook peerden aan keunenks van Hethieten en aan Arameeërs.
|
1 Keunenks 11
01Keunenk Salomo huil, boeten dochter van farao, van nog verschaaiden aander boetenlaandse vraauwen. Vraauwen oet Moäb, Ammon, Edom en Sidon en Hethietische vraauwen.
02Ze kwammen oet dij volken doar de HEER tegen Isrelieten van zegd haar: "Ie maggen gain omgang mit heur hebben en zai nait mit joe. Zai zollen joe ja verlaaiden om heur goden te dainen." Noar heur ging Salomo's laifde oet.
03Hai haar zeuvenhonderd vraauwen van hoge komòf en drijhonderd bievraauwen. Zien vraauwen brochten hom in verlaaiden.
04Dou Salomo old worden was, wer hai deur heur verlaaid om aander goden te dainen. Hai was de HEER, zien God, nait meer zo van haarten toudoan as zien voader David.
05Salomo dainde Astarte, godin van Sidoniërs en Milkom, ofgriezelke god van Ammonieten.
06Salomo dee groot kwoad in ogen van de HEER. Hai was de HEER nait traauw, wat zien voader David aal was.
07Zo luit hai op n baarg aan oostkaant van Jeruzalem n ovverploats baauwen veur Kemos, ofgriezelke god van Moäb en veur Moloch, ofgriezelke god van Ammonieten.
08t Aigenste dee hai veur aal zien boetenlaandse vraauwen, dat zai roek- en brandovvers aan heur aigen goden brengen konden.
09De HEER wer vergrèld op Salomo, omreden hai haar zok ofkeerd van de HEER, God van Israël, dij hom tot twij moal tou verschenen was
10 en hom verboden haar zok mit aander goden in te loaten. Mor hai haar zok nait aan t gebod van de HEER holden.
11 De HEER zee tegen Salomo: "Omdat t ter zo veurstaait dastoe die nait holden hest aan mien verbond en aan wat ik die opdroagen heb, zel ik dien keunenkschop zunder nee van die ofscheuren en aan ain van dien knechten geven.
12 Om dien voader David zel ik dat nait doun zo laank astoe leefst. Ik zel t dien zeun oet handen scheuren.
13 Mor ik zel t haile keunenkriek nait van hom ofscheuren. Om mien knecht David en om Jeruzalem dat ik oetkozen heb, zel ik hom ain stam holden loaten."
14 De HEER muik dat n vijand tegen Salomo opston. t Was Edomiet Hadad, n lid van t keunenkshoes van Edom.
15 Dat kwam zo: Dou David zien legeraanvoerder Joäb in veldtocht tegen Edom lu begroaven ging dij sneuveld wazzen, haar hai doar aal wat man was, doodmoakt.
16 Joäb bleef doar zès moand mit hail Israël tot ale mannen van Edom oetreud wazzen.
17 Mor Hadad, dou nog hail jonk, was mit n poar Edomieten dij knechten van zien voader wazzen, noar Egypte vlucht.
18 Dou zai in Midjan opbroken wazzen, kwammen ze in Paran doar zai wat manlu mit vandoan nammen en gingen dou noar Egypte, noar farao. Keunenk van Egypte gaf hom onderdak en n stok laand.
19 Hadad ruik zo in gunst bie farao dat hai hom zuster van zien aigen vraauw Tachpenes, as vraauw gaf.
20 Hai kreeg bie dij zuster van Tachpenes n zeun, Genubat. Dou hai van bòrst òf was, het Tachpenes hom grootbrocht in t hoes van farao mit zien zeuns.
21 Dou Hadad in Egypte heurde dat David bie zien veurvoaders rustte en dat legeroverste Joäb dood was, zee Hadad tegen farao: "Loat mie noar mien laand weeromgoan."
22 Farao zee tegen hom: "Wat komstoe bie mie te kòrt dastoe noar dien aigen laand wilst?" Hai zee: "Niks, mor loat mie asjeblieft weeromgoan."
23 God muik dat ter nog n vijand tegen Salomo opston: Rezon, zeun van Eljada. Dij was wegvlucht bie zien heer, keunenk Hadadezer van Soba.
24 Hai verzoamelde mannen om zok tou en wer heur aanvoerder. Dou David heur doodmoaken wol, gingen zai noar Damascus. Zai gingen doar wonen en speulden doar boas of wazzen ze keunenk.
25 Hai was n vijand van Israël zo laank as Salomo leefd het. Net as Hadad brochde Rezon t laand n bult schoa tou, want hai haar n ofgries van Israël. Hai was keunenk van Aram.
26 Den was ter nog Jerobeam, ain van zien aigen amtenoars, dij ook tegen hom in opstand kwam. Hai was n zeun van Nebat, n Efraïmiet oet Sereda. Zien moeke, n wedevraauw, haitte Serua.
27 Hai keerde zok tegen keunenk Salomo omdat dij t bolwaark Millo baauwde om doar t leste gat in muur van stad van zien voader David mit te dichten.
28 Dizze Jerobeam was doar n goie kracht bie. Dou Salomo zag dat dizze jongkerel veul waark verzette, muik hai hom opzichter over aalmoal dij herendainsten veur t hoes van Jozef deden.
29 Dou Jerobeam in dij tied ais tou Jeruzalem oetging, kwam profeet Achia oet Silo hom tegen. Dij haar n nije mantel aan. Ze wazzen in t veld mor mit heur baaident.
30 Achia kreeg nije mantel dij hai aan haar en scheurde dij in twaalf stokken.
31 Tegen Jerobeam zee hai: "Neem tien van dizze stokken, want dit zegt de HEER, God van Israël: Ik scheur Salomo t keunenkschop oet handen en tien stammen geef ik aan die.
32 Ain stam zel ik hom holden loaten om mien knecht David en om stad Jeruzalem dij ik mie van ale stammen van Israël oetkozen heb.
33 Dat dou ik omdat zai mie verloaten hebben om zok deel te boegen veur Astarte, godin van Sidoniërs en veur Kemos, god van Moäb, en veur Milkom, god van Ammonieten. Zai binnen nait op mien wegen goan en hebben nait doan wat recht is in mien ogen, zai binnen mien veurschriften nait noakommen en hebben mien rechtsregels nait opvolgd, doar zien voader David zok aal aan holden het.
34 Mor ik zel hom t keunenkschop nait haildaal ofnemen. Om mien knecht David dij ik oetkozen haar en dij zok aan mien geboden en veurschriften holden het, zel ik hom keunenk blieven loaten zo laank as hai leeft.
35 Ik zel zien zeun t keunenkschop ofnemen en die zel ik de tien stammen geven,
36 mor ik zel zien zeun ain stam holden loaten dat ter in stad Jeruzalem, dij ik oetkozen heb om mien noam doar wonen te loaten, aaltied ain wezen zel dij t licht van t keunenkshoes van mien knecht David branden let.
37 Ik zel die oetkaizen en doe zelst regaaiern over aal wastoe begeerst. Doe zelst keunenk over Israël worden.
38 En astoe heurst noar ales wat ik die opdroag, op mien wegen gaaist en dust wat goud is in mien ogen deur die te holden aan mien veurschriften en geboden krekt as mien knecht David doan het, den stoa ik achter die en zel ik mit die wezen en zel dien keunenkshoes baauwen zo as ik veur David doan heb. Ik zel die Israël geven.
39 Zo zel ik noazoaten van David vernedern, mor nait veur aaltied."
40 Salomo perbaaierde Jerobeam om te brengen mor Jerobeam muik dat e votkwam en vluchtte noar Egypte, noar Sisak, keunenk van Egypte. Hai bleef doar tot Salomo sturven was.
41 Aal t aander over Salomo, wat hai doan het en over zien wieshaid, staait beschreven in t bouk van geschiedenis van Salomo.
42 Vatteg joar het Salomo in Jeruzalem regaaierd over hail Israël,
43 tot hai bie zien veurvoaders rusten ging. Hai wer begroaven in stad van zien voader David en zien zeun Rechabeam wer noa hom keunenk.
|
1 Keunenks 12
01Rechabeam ging noar Sichem tou. Doar was hail Israël bie nkander kommen om hom keunenk te moaken.
02Jerobeam, zeun van Nebat, heurde der van, mor hai bleef in Egypte doar hai hèn vlucht was veur Salomo.
03Doarom werden der boden hènstuurd om hom te hoalen, en mit Isrelieten sprak hai Rechabeam aan. Hai zee:
04"Joen voader het ons n swoar juk oplegd. Moak ie nou haarde dainst van joen voader en t swoare juk dat hai ons oplegd het lichter, den zel wie joe dainen."
05Hai zee: "Goa eerst vot en kom over drij doag weer bie mie." Dou ging t volk vot.
06Keunenk Rechabeam ging te roade bie de oldsten dij in dainst van zien voader Salomo stoan haren dou dij nog leefde en zee: "Wat road ie mie om tegen t volk te zeggen?"
07Zai zeden: "As ie heuren loaten dat ie t volk dainstboar wezen willen, aaltied veur heur kloarstoan zellen en de goie woorden bruken, den zel t joe veur aaltied dainen."
08Mor hai sluig road dij oldsten hom gavven in wind en ging te roade bie jongkerels dij mit hom groot worden wazzen en dij hai vertraauwde.
09Hai zee tegen heur: "Wat vind ie dat wie tegen t volk zeggen mouten? Tegen mie hebben ze zegd: 'Moak t juk lichter dat joen voader ons oplegd het.'"
10 Jongkerels dij mit hom opgruid wazzen, zeden tegen hom: "Dit mout ie zeggen tegen t volk dat tegen joe zee: 'Joen voader het ons n swoar juk oplegd, geef ie ons verlichten.' Zeg mor: 'Mien pink is dikker as mien voaders kruul.
11 Mien voader het joe n swoar juk oplegd, mor ik zel joe t juk nog swoarder moaken. Mien voader het joe mit swepen sloagen, mor ik zel joe sloagen mit schorpiounen!'"
12 Noa drij doag kwam Jerobeam mit t haile volk bie Rechabeam. Keunenk haar ja zegd: "Kom over drij doagen weer bie mie."
13 Keunenk gaf aan t volk n vraid antwoord. Road dij oldsten hom geven haren sluig hai in de wind.
14 Hai zee wat jongkerels hom roaden haren: "Mien voader het joe n swoar juk oplegd, mor ik zel joe t juk nog swoarder moaken. Mien voader het joe sloagen mit swepen, mor ik zel joe sloagen mit schorpiounen!'"
15 Keunenk heurde nait noar t volk omdat dat de HEER t zo hebben wol. Want zo kwam oet wat de HEER bie monde van Achia oet Silo tegen Jerobeam, zeun van Nebat, zegd haar.
16 Dou hail Israël deur haar dat keunenk nait noar heur lusterde, gaf t volk weerwoord: "Wat heb wie te moaken mit David, wat heb wie mit zeun van Isaï? Noar joen tènten, volk van Israël! Red joe mor mit joen aigen hoes, David!" Isrelieten broken op.
17 Rechabeam wer keunenk over Isrelieten dij in steden van Juda woonden.
18 Hai stuurde Adoram, opzichter over herendainsten, noar Isrelieten, mor dij gooiden hom dood mit stainen. Keunenk Rechabeam kon nog net op woagen kommen en vluchtte noar Jeruzalem.
19 Zo het Israël broken mit t hoes van David en tot aan dag van vandoag tou is dat zo bleven.
20 Dou hail Israël heurd haar dat Jerobeam weeromkommen was, vruigen ze hom in volksvergoadern te kommen. Doar wer hai tot keunenk oetroupen over hail Israël. Gainain huil t mit t hoes van David, behaalve stam van Juda.
21 Rechabeam kwam weerom in Jeruzalem en raip van stammen Juda en Benjamin honderdtachtegdoezend striedboare jongkerels bie nkander om te strieden tegen t hoes van Israël en t keunenkschop veur hom, Rechabeam, zeun van Salomo, weerom te kriegen.
22 Mor godsman Semaja kreeg van God dizze bosschop:
23 "Zeg tegen Rechabeam, zeun van Salomo, keunenk van Juda en tegen t haile hoes van Juda en Benjamin en de rest van t volk:
24 'Dit zegt de HEER: Trek nait op en stried nait tegen joen bruiers, de Isrelieten. Goa weerom en noar hoes, t was mien beleg.'" Zai lusterden noar t woord van de HEER en gingen weerom zo as de HEER zegd haar.
25 Jerobeam verstaarkte Sichem in t baarglaand van Efraïm, en ging der wonen. Loater ging hai doar vot en verstaarkte Penuël.
26 Hai docht bie zokzulm: Nou zel t keunenkschop wizzenzeker weer aan t hoes van David kommen,
27 want as dit volk noar Jeruzalem optrekt om ovvers te brengen in tempel van de HEER in Jeruzalem, den zel t haart van dit volk weer oetgoan noar heur heer, Rechabeam. Zai zellen mie doodhaauwen en heur weer aansloeten bie Rechabeam, keunenk van Juda."
28 Keunenk ging bie zokzulm te roade. Hai muik twij golden kaalver en zee tegen t volk: "t Komt ter teveul op aan om noar Jeruzalem te goan. Kiek es, dit binnen joen goden, Israël, dij joe oet t laand Egypte laaid hebben."
29 t Aine beeld kreeg n stee in Betel en t aander in Dan.
30 Dizze zoak brocht zunde mit zok mit. t Volk was alderdeegs veur t aine beeld aan noar Dan tou lopen.
31 Hai baauwde tempels op högten en stelde priesters aan oet ale loagen van t volk, mor gain ofstammelingen van Levi.
32 Ook stelde hai n feestdag in op vieftiende dag van aachtste moand, krekt zo'n feest as in Juda. Hai ging zulm bie t altoar op. Dat dee hai in Betel en doar brocht hai ovvers aan kaalver dij hai moakt haar. In Betel stelde hai priesters aan veur de högten dij hai moakt haar.
33 Op vieftiende dag van aachtste moand, dag dij Jerobeam zulm vaststeld haar as feestdag veur Isrelieten, ging hai zulm bie t altoar op om t ovver aan te steken.
|
1 Keunenks 13
01Dou Jerobeam bie t altoar kloarston om t ovver aan te steken, kwam der n man oet Juda dij stuurd was deur de HEER.
02In opdracht van de HEER raip hai tegen t altoar: "Altoar, altoar, dit zegt de HEER: In Davids hoes zel n zeun geboren worden dij Josia hait. Hai zel aigenste priesters van ovverhögten dij nou wierook op die branden, op die ovvern. Menskebonken zellen op die verbraand worden."
03Hai kundegde dou ook n taiken aan: "Dit is t bewies dat de HEER zulm zegd het: t Altoar zel spold worden en aask dat ter op ligt zel op grond valen."
04Dou keunenk heurde wat godsman zee tegen t altoar in Betel, stook Jerobeam over t altoar hèn zien haand noar hom oet en zee: "Griep hom!" Mor haand dij hai noar hom oetstoken haar, wer stief en hai kon hom nait meer noar zok tou kriegen.
05t Altoar spolde en aask dij der op laag vuil der òf, krekt zo as godsman t in opdracht van de HEER aankundegd haar.
06Dou smeekte keunenk godsman: "Beed toch veur mie dat de HEER, joen God, mie genoadeg wezen zel en ik mien haand noar mie toutrekken kin." Godsman kon de HEER gunsteg stemmen en keunenk kon haand weer bewegen as veurtied.
07Dou zee keunenk tegen godsman: "Goa mit noar mien hoes en knap joe wat op. Ik zel joe ook wat geven."
08Godsman zee tegen keunenk: "Of gaf ie mie ook haalfschaid van aal joen hebben en holden, ik goa nait mit joe. Op dit stee zel ik gain brood eten of wotter drinken.
09Zo het de HEER mie t zulm opdroagen. Hai zee: 'Magst gain brood eten en gain wotter drinken en nait weeromgoan op aigenste weg dijstoe kommen bist.'"
10 Hai ging n aander weg weerom. n Aander weg as dou hai noar Betel goan was.
11 Der woonde n olde profeet in Betel. Ain van zien zeuns vertelde hom wat godsman dij dag in Betel aalmoal doan haar. Zai vertelden heur voader ook wat hai tegen keunenk zegd haar.
12 Heur voader vruig heur: "Woar is hai langsgoan?" Zai gingen hom weg oetduden doar godsman oet Juda langsgoan was.
13 Hai zee tegen zien zeuns: "Zoadel mie ezel." Dat deden ze. Hai stapte der op
14 en ging godsman achternoa. Hai trof hom onder n terebint en vruig hom: "Bin ie meschain godsman oet Juda?" Hai zee: "Joa."
15 Profeet zee tegen hom: "Kom mit mie noar hoes om wat te eten."
16 Man zee tegen hom: "Ik mag nait mit joe weeromgoan en gain brood eten of wotter bie joe drinken.
17 De HEER het mie t zo opdroagen: 'Magst doar gain brood eten en gain wotter drinken en magst nait aigenste weg weeromgoan doarstoe langskommen bist.'"
18 Mor aander zee: "Ik bin profeet, krekt as ie. En n engel het in opdracht van de HEER tegen mie zegd: 'Loat hom mit die weeromgoan noar dien hoes om te eten en te drinken.'" Zo beloog dij hom.
19 Hai ging mit hom noar hoes en at en dronk doar.
20 Dou zai bie toavel zatten, kwam t woord van de HEER tou profeet dij godsman weeromkeren loaten haar.
21 Dij raip tegen godsman oet Juda: "De HEER zegt: Hest die verzet tegen t bevel van de HEER en die nait holden aan wat de HEER, dien God, die opdroagen het.
22 Bist weeromgoan en hest brood eten en wotter dronken op stee doar hai die van zegd haar dastoe der gain brood eten en wotter drinken mogst. Doarom zel dien liek nait in t graf van dien veurvoaders begroaven worden."
23 Dou godsman eten en dronken haar, luit profeet dij hom mitnomen haar, n ezel veur hom zoadeln.
24 Godsman ging aan raais, mor onderwegens wer hai deur n laiw aanvalen en doodmoakt. Zien liek bleef op weg liggen. Ezel ston noast t liek en laiw ston doar ook.
25 Lu dij der verbie kwammen zagen t liek op weg liggen en laiw dij der bie ston. Dou zai in stad van olde profeet kwammen, vertelden zai t doar.
26 Profeet dij godsman op zien weg weeromkeren loaten haar, heurde dat en hai zee: "Dit is godsman dij zok verzet het tegen t bevel van de HEER. De HEER het hom overgeven aan laiw en dij het hom verscheurd en doodmoakt zo as de HEER al tegen hom zegd haar."
27 Dou zee hai tegen zien zeuns: "Zoadel mie ezel." Zai deden t.
28 Hai ging op pad en von t liek dat op weg lag en ezel en laiw dij der noast stonden. Laiw haar t liek nait verslonden en ezel nait verscheurd.
29 Profeet tilde t liek van godsman op, legde t op ezel en brocht hom weerom om te raauwen en hom te begroaven in stad doar olde profeet woonde.
30 Hai legde t liek in zien aigen graf en zai raauwden over hom en kluigen: "Och, mien bruier!"
31 Dou ze hom begroaven haren, zee olde profeet tegen zien zeuns: "As ik sturven bin, mout ie mie begroaven in t graf doar godsman in ligt. Leg mien gebainte noast zien gebainte.
32 Want wat hai in opdracht van de HEER tegen t altoar in Betel en tegen ale tempels op högten in steden van Samaria zegd het, zel zekerwoar oetkommen."
33 Dou dit gebeurd was, kwam Jerobeam nait weer van t verkeerde pad òf. Hai bleef oet t haile volk priesters veur de högten aanstellen. Dij dat wol, wer deur hom inwijd tot priester veur n ovverhögte.
34 Dizze zundege doad van t hoes van Jerobeam het ter tou laaid dat t verrinnewaaierd wer en votveegd van eerde.
|
1 Keunenks 14
01In dij tied wer Abia, zeun van Jerobeam, zaik.
02Jerobeam zee tegen zien vraauw: "Moak die kloar, verklai die zo dat gainain vernemt dastoe vraauw van Jerobeam bist en goa noar Silo. Doar woont profeet Achia dij mie veurzegd het dat ik keunenk over dit volk worden zol.
03Neem tien broden veur hom mit, wat kouken en n kroek hunneg, goa noar hom tou en hai zel die vertellen hou of t mit ons jong oflopen zel."
04Vraauw van Jerobeam dee wat hai zegd haar. Ze muik heur kloar en ging noar Silo, noar t hoes van profeet Achia. Achia kon nait meer zain omdat hai van olderdom n woas veur ogen haar
05Mor de HEER haar tegen Achia zegd: "Vraauw van Jerobeam zel bie die te roade goan over heur jong dij zaik is. Zai zel verkled bie die kommen." Hai zee tegen Achia wat hai tegen Jerobeam zien vraauw zeggen mos.
06Dou Achia de vraauw bie deur heurde, zee hai: "Kom der in, vraauw van Jerobeam. Woarom heb ie joe verkled? Ik mout joe n male bosschop overbrengen.
07Goa noar Jerobeam en zeg tegen hom: 'Dit zegt de HEER, de God van Israël: Ik heb die boven t volk verheven en die as keunenk aansteld over mien volk Israël.
08Ik heb t keunenkschop van David zien hoes lösscheurd en aan die geven, mor doe bist aans as mien knecht David dij zok aan mien geboden huil en mie toudoan was mit zien haile haart en altied dee wat recht is in mien ogen.
09Doe hest die nog minder gedroagen as aal dien veurgangers. Hest mie taargd, die inloaten mit aander goden, zulm ofgodsbeelden moakt en mie aan kaant zet.
10 Doarom zel ik onhaail brengen over t hoes van Jerobeam. Ale manlu in dien femilie zel ik oetreuden van hoog tot leeg, t hoes van Jerobeam zel ik votvegen as drek dat votveegd wordt tot ter niks meer van over is.
11 Ain van Jerobeam dij in stad staarft, zel deur honden opvreten worden en ain dij op t veld staarft deur vogels. Zo het de HEER t zegd.'
12 Goa noar hoes. Mit dat ie stad inkommen, zel joen kind staarven.
13 Hail Israël zel om hom raauwen en hom begroaven. Hai is ainegste van Jerobeam dij in n graf kommen zel, omdat van Jerobeams hoes allenneg in hom wat gouds vonden is deur de HEER, de God van Israël.
14 Vandoag nog zel de HEER zok n keunenk over Israël aanstellen dij t hoes van Jerobeam oetreuden zel.
15 De HEER zel Israël sloagen zodat t hènneweer swiept wordt as raait in t wotter. Hai zel Isrelieten verdrieven oet dit goie laand dat hai aan heur veurolders geven het. Hai zel ze oet nkander drieven en heur verstreuen aan aander kaant van Eufraat omdat ze hom taargd hebben mit heur Asjerapoalen.
16 Hai zel Israël aan zien löt overloaten omdat Jerobeam zundegd het en Isrelieten tot zunde aanzet het."
17 Vraauw van Jerobeam ging vot, weerom noar Tirsa. Mit dat ze heur vout op drumpel zette, is t jonkje sturven.
18 Hai wer begroaven en hail Israël was in raauw over hom zo as de HEER deur zien knecht, profeet Achia, zeggen loaten haar.
19 Meer over Jerobeam, over oorlogen dij hai voerd het en over zien regaaiern, is optaikend in kronieken van keunenks van Israël.
20 Jerobeam regaaierde twijentwinneg joar. Hai wer biezet bie zien veurgeslacht en zien zeun Nadab wer keunenk in zien stee.
21 Rechabeam, zeun van Salomo, was keunenk over Juda. Hai was ainenvatteg dou hai keunenk wer. Zeuventien joar regaaierde hai in Jeruzalem, stad dij de HEER oet ale steden van Israëls stammen oetkozen haar om doar zien noam wonen te loaten. Zien moeke haitte Naäma, zai was n Ammonitische.
22 Judeeërs deden ook wat verkeerd is in ogen van de HEER. Heur zunden taargden hom meer as zunden van heur veurolders.
23 Zai baauwden alderdeegs ovverploatsen en op elke hoge heuvel en onder elke gruine boom richtten zai wijde stainen op en Asjerapoalen.
24 Der was alderdeegs tempelhoererij in t laand, zai gavven zok over aan ale ofgriezelke praktieken van volken dij de HEER veur heur verdreven haar.
25 In t viefde joar van keunenk Rechabeam trok Sisak, keunenk van Egypte, op tegen Jeruzalem.
26 Dij roofde schatten oet tempel van de HEER en oet t pelaais van keunenk. Ales nam hai mit, golden schilden dij keunenk Salomo moakt haar, ook.
27 Keunenk Rechabeam luit dou bronzen schilden moaken en dij gaf hai in bewoaren aan overstes van keunenk zien garde dij bie poort van t pelaais op wacht ston.
28 Ieder bòt dat keunenk noar tempel van de HEER ging, nammen gardisten schilden mit en dij brochten ze, as keunenk oet tempel kwam, weerom noar heur stee.
29 Ale aandere verhoalen over Rechabeam stoan opschreven in kronieken van keunenks van Juda.
30 Rechabeam en Jerobeam haren aaltied oorlog mit nkander.
31 Rechabeam sturf en wer begroaven bie zien veurolders in stad van David. Zien moeke haitte Naäma, zai was n Ammonitische. Zien zeun Abiam wer keunenk in zien stee.
|
1 Keunenks 15
01Abiam wer keunenk van Juda in t achtiende joar dat keunenk Jerobeam, zeun van Nebat, regaaierde.
02Hai regaaierde drij joar in Jeruzalem. Zien moeke haitte Maächa, zai was n dochter van Abisalom.
03Hai bezundegde zok aan t zulfde as zien voader veur hom. Hai was de HEER nait zo van haarten traauw as zien veurvoader David west haar.
04Mor t was om David dat de HEER t licht van zien keunenkshoes in Jeruzalem branden luit. Hai luit t keunenkschop van voader op zeun overgoan en zörgde dat Jeruzalem in t èn bleef.
05David haar ja doan wat recht is in ogen van de HEER en haar zok aal zien levensdoagen holden aan wat hai hom opdroagen haar, behaalve wat Hethiet Uria aangaait.
06Krekt as Rechabeam het Abiam zien levent laank oorlog had mit Jerobeam.
07Wieder staait ales over Abiam en wat hai doan het, beschreven in t bouk van kronieken van keunenks van Juda, ook dat ter oorlog was tussen Abiam en Jerobeam.
08Abiam ging rusten bie zien veurvoaders en hai wer begroaven in stad van David. Zien zeun Asa wer keunenk veur hom in plak.
09Asa wer keunenk van Juda dou Jerobeam twinneg joar keunenk van Israël was.
10 Hai het ainenvatteg joar keunenk in Jeruzalem west. Zien grootmoe haitte Maächa, ze was n dochter van Abisalom.
11 Krekt as zien voader David dee Asa wat recht was in ogen van de HEER.
12 Hai juig ale schandknoapen dij in tempel aan hoererij deden tou t laand oet en dee ale ofgodsbeelden dij zien veurgeslacht moakt haar, vot.
13 Alderdeegs zien grootmoe Maächa nam hai ale zeggenschop òf, omreden zai haar n ofgriezelk ofgodsbeeld moakt veur Asjera. Asa haauwde t beeld in stokken en verbraandde t in t daal van beek Kidron.
14 Ovverhögten wazzen nait votdoan, mor toch ston Asa de HEER aal zien levensdoagen van haarten noa.
15 Hai brocht haailegde goaven van zien voader en van hom zulm noar t hoes van de HEER, zulver, gold en gebruuksgoud.
16 Zo laank as zai leefden, was t oorlog tussen Asa en Basa, keunenk van Israël.
17 Keunenk Basa van Israël vuil Juda binnen en verstaarkte Rama om ale verkeer noar en van Asa onmeugelk te moaken.
18 Asa nam dou aal t zulver en gold dat nog in t hoes van God en in t pelaais over was, gaf t aan zien knechten en stuurde heur noar keunenk Benhadad, keunenk van Aram, zeun van Tabrimmon, zeun van Chezjon, dij in Damascus woonde. Ze mozzen zeggen:
19 "Der is n verbond tussen mie en joe, krekt as ter was tussen ons voaders. Ik stuur joe n geschenk in gold en zulver. Verbreek joen verbond mit keunenk Basa van Israël, den zel hai zok oet mien laand terogtrekken."
20 Benhadad voldee aan t verzuik van keunenk Asa en stuurde zien legeroverstes òf op steden van Israël. Hai veroverde Ijjon, Dan, Abel-Bet-Maächa, kontrainen van Kinneret en t haile laand van Naftali.
21 Dou Basa dit heurde, luit hai t verstaarken van Rama achterwege en trok zok terog noar Tirsa.
22 Keunenk Asa luit hail Juda, gainain oetzunderd, oproupen om mit te helpen bie t ofbreken van verstaarken dij keunenk Basa in Rama baauwd haar. Stainen en holt werden bruukt om doar Gibea en Mispa mit te verstaarken.
23 Aal t aandere over Asa, zien heldendoaden, wat hai wieder doan het en steden dij hai verstaarkt het, t staait ja aalmoal beschreven in kronieken van keunenks van Juda. Op zien olde dag ruik hai ook nog van bainen.
24 Dou Asa oet tied kwam, wer hai bie zien veurvoaders begroaven in stad van zien veurvoader David. Zien zeun Josafat volgde hom op.
25 Nadab, zeun van Jerobeam, wer keunenk over Israël in t twijde joar dat Asa keunenk van Juda was. Twij joar regaaierde hai over Israël.
26 Hai dee wat slecht is in ogen van de HEER. Hai volgde t veurbeeld van zien voader dij Isrelieten tot zunde aanzet haar.
27 Basa, zeun van Achia, oet t hoes van Issachar, spande soamen tegen Nadab en sluig hom dood bie Gibbeton, n stad van Filistijnen, dou Nadab mit hail Israël Gibbeton belegerde.
28 Basa muik Nadab dood in t daarde joar dat Asa keunenk van Juda was en hai wer keunenk veur hom in plak.
29 Mit dat hai keunenk wer, brocht hai haile femilie van Jerobeam om. Gainain van Jerobeams noazoaten bleef in leven. Ze werden aalmoal oetreud, krekt as de HEER zien knecht Achia van Silo zeggen loaten haar,
30 omdat Jerobeam zundegd haar deur t volk Israël tot zunde te brengen en de HEER, de God van Israël, taargd haar.
31 Aal t aandere over Nadab en wat hai doan het, staait beschreven in t bouk van kronieken van keunenks van Israël.
32 Zo laank as ze leefden, was t oorlog tussen Asa en Basa van Israël.
33 Basa wer keunenk van Israël dou Asa drij joar keunenk van Juda was. Hai regaaierde vaaierntwinneg joar in Tirsa.
34 Hai dee wat slecht is in ogen van de HEER. Hai ging aigenste weg as Jerobeam, dij Israël tot zunde brocht haar.
|
1 Keunenks 16
01Doarom luit de HEER dou deur Jehu, zeun van Chanani, oet zien noam tegen Basa zeggen:
02"Ik heb die tou t stof oethoald en aansteld as vorst over mien volk Israël. Mor doe bist t pad opgoan van Jerobeam en hest Isrelieten, mien volk, der tou aanzet om zunde te bedrieven en mie mit heur zunden te taargen.
03Doarom zel ik Basa en zien hoes votvegen, net as t hoes van Jerobeam, zeun van Nebat.
04Wèl van femilie van Basa in stad staarft, zel deur honden opvreten worden en dij in t open veld staarft, zel deur vogels opvreten worden."
05Aander biezunderheden over Basa en zien overwinnens binnen optaikend in kronieken van keunenks van Israël.
06Basa ging rusten bie zien veurgeslacht. Hai wer begroaven in Tirsa. Zien zeun Ela volgde hom op.
07Zo het de HEER zok deur tussenkomst van Jehu, zeun van Chanani, richt tegen Basa en zien hoes, omdat hai doan het wat verkeerd is in ogen van de HEER. Hai haar ja, net as Jerobeam en zien hoes, de HEER taargd deur aal wat hai doan het. Doar komt nog bie dat hai t hoes van Jerobeam oetmoord het.
08In t zesentwinnegste joar van keunenk Asa van Juda wer Ela, zeun van Basa, keunenk van Israël, in Tirsa. Hai regaaierde twij joar.
09Zimri, dij hom dainde en bevelhebber was over haalfschaid van woagenmenners, zette n aanslag tegen hom op taauw. Dou Ela zok doen dronk in t hoes van zien hofmeester Arsa in Tirsa,
10 kwam Zimri der over tou en sluig hom dood. t Was in t zeuventwinnegste joar van regaaiern van keunenk Asa van Juda dat Zimri Ela doodsloagen het en keunenk wer in zien stee.
11 Dou hai macht ainmoal in handen haar en goud en wel op troon zat, luit hai t haile keunenkshoes van Basa om haals brengen. Der bleef gainain van t mannelk geslacht in leven, gain femilielid of vrund bleef over om hom te vreken.
12 Zo het Zimri t haile hoes van Basa oetreud, zo as de HEER dat deur profeet Jehu al over Basa zeggen loaten haar,
13 omdat Basa en zien zeun Ela zundegd haren mit Isrelieten tot zunde aan te zetten deur de HEER, God van Israël, mit heur ofgoden te taargen.
14 Wat boetendes over Ela te verhoalen vaalt, is opschreven in kronieken van keunenks van Israël.
15 In t zeuventwinnegste joar van keunenk Asa van Juda, wer Zimri keunenk in Tirsa. Dat was hai zeuven doagen. t Leger lag veur Filistijnse stad Gibbeton.
16 Dou t volk doar heurde dat Zimri n aanslag op taauw zet haar tegen keunenk en hom doodhaauwen haar, hebben zai op aigenste dag in t legerkaamp heur aanvoerder Omri oetroupen as keunenk over Israël.
17 Omri trok mit t haile leger oet Gibbeton op tegen keunenk Zimri en belegerde Tirsa.
18 Dou Zimri zag dat stad innomen worden zol, trok hai zok terog in t verstaarkte gedailte van t pelaais van keunenk en stook t in brand. Zo kwam hai om t leven,
19 omdat hai zundegd haar en dee wat slecht is in ogen van de HEER. Hai haar ja t veurbeeld van Jerobeam volgd en net as hai Israël aanzet om te zundegen.
20 Wat boetendes over Zimri te verhoalen vaalt en over aanslag dij hai op taauw zette, is optaikend in kronieken van keunenks van Israël.
21 Noa dood van Zimri is t leger van Israël in twijen oet nkander valen. t Aine kaamp wol Tibni, zeun van Ginat, as keunenk oetroupen en t aander kaamp wol Omri hebben.
22 Aanhangers van Omri wazzen staarker as dij van Tibni. Tibni, zeun van Ginat, sturf en dou wer Omri keunenk.
23 Omri wer keunenk over Israël in t ainendattegste joar van regaaiern van keunenk Asa van Juda. Hai regaaierde twaalf joar. Dou hai zès joar in Tirsa regaaierd haar,
24 kocht hai n baarg van n zekere Semer veur twij talent zulver. Hai luit ter hoezen op baauwen en nuimde stad dij hai baauwen luit Samaria, noar Semer, veurege aigender van baarg.
25 Omri dee wat verkeerd is in ogen van de HEER, hai muik t nog veul slimmer as aal zien veurgangers.
26 Hai dee t zulfde as Jerobeam, zeun van Nebat, dij Israël aanzet haar om te zundegen tegen de HEER, God van Israël. Zai taargden hom mit heur ofgoden van niks.
27 Wat ter meer over Omri te verhoalen vaalt en zien overwinnens dij hai behoald het, is optaikend in kronieken van keunenks van Israël.
28 Omri wer deellegd bie zien veurgeslacht, hai wer begroaven in Samaria. Zien zeun Achab wer keunenk veur hom in stee.
29 Achab, zeun van Omri, wer keunenk over Israël in t achtendattegste joar van Asa, keunenk van Juda. Twijentwinneg joar regaaierde hai in Samaria.
30 Achab dee wat verkeerd is in ogen van de HEER, meer as aalmoal dij veur hom west haren.
31 Dat hai dee wat Jerobeam, zeun van Nebat, doan haar, was t slimste nog nait. Veul slimmer was t dat hai traauwde mit Izebel, dochter van keunenk Etbaäl van Sidon en dat hai Baäl dainde en zok veur hom deelboog.
32 Hai luit in Samaria n tempel veur Baäl baauwen en zette doar n altoar veur Baäl in.
33 Hai muik ook n Asjerapoal. Mit zoks soort dingen taargde hai de HEER, meer as ale keunenks van Israël veur hom.
34 In tied van Achab wer Jericho weer opbaauwd deur Chiël oet Betel. Dou hai fonnementen legde, kostte hom dat zien oldste zeun Abiram en dou hai poortdeuren stelde, kostte hom dat Segub, zien jongste, zo as de HEER bie monde van Jozua, zeun van Nun, veurzegd haar.
|
1 Keunenks 17
01Elia oet Tisbe in Gilead zee tegen Achab: "Zo woar as de HEER leeft, God van Israël, in wèl zien dainst ik bin, der zel kommende joaren gain daauw of regen wezen, aans nait as op mien woord."
02Dou kreeg Elia van God te heuren:
03"Goa hier vot, goa noar t oosten en hol die bezied bie beek Kerit, dij oetkomt in Jordaan.
04Kinst drinken oet beek en roaven heb ik opdroagen die doar eten te brengen."
05Elia ging vot en dee zo as de HEER zegd haar, hai huil tou bie beek Kerit, dij in Jordaan oetkomt.
06Bie mörgen en bie oavend brochten roaven hom brood en vlaais en hai dronk oet beek.
07Mor dou dat n zet zo goan was kwam beek dreug te stoan, omreden t haar in t laand ja nait regend.
08Dou zee de HEER tegen hom:
09"Goa noar Sarefat in Sidon en blief doar. Doar heb ik n wedevraauw besteld om veur die te zörgen."
10 Elia ging aan raais noar Sarefat en dou hai bie stadspoort kwam, zag hai doar n wedevraauw aan t sprikken zuiken. Hai raip heur: "Hoal mie toch n koemke wotter, dat ik drinken kin!"
11 Dou ze votlaip om wotter te hoalen, raip hai heur achternoa: "Neem mie toch ook wat brood mit!"
12 Zai zee: "Zo woar as de HEER, joen God, leeft, ik heb niks meer in hoes as n haandvol meel in pot en n luk beetje eulie in kroek. Ik heb n poar holtjes zöcht en doar zel ik t dommee veur mie en mien zeun mit kloarmoaken. As wie t op hebben mout wie staarven."
13 Elia zee tegen heur: "Moak joe gain zörg. Goa t kloarmoaken zo as ie zegd hebben, mor moak mie der eerst n koukje van en breng mie dat. Veur joe en joen zeun kin ie den doarnoa wat kloarmoaken.
14 Want zo zegt de HEER, God van Israël: t Meel in pot zel nait op roaken en eulie in kroek zel nait minder worden, tot op dag dat de HEER t op eerde regen let."
15 Zai ging vot en dee noar hai zegd haar, en zai haren aal doag te eten.
16 Meel in pot ruik nait op en eulie in kroek minderde nait, krekt as de HEER deur Elia zegd haar.
17 n Zetje loater wer zeun van zien gastvraauw zaik, zo slim, dat hai leste oam oetbluis.
18 Vraauw zee tegen Elia: "Wat dou ie mie aan, godsman? Bin ie bie gevaal noar mie tou kommen om mien zunden veur mie aan t licht te brengen en mien zeun staarven te loaten?"
19 Elia zee: "Geef mie joen zeun!" Hai kreeg hom van heur schoot en druig hom noar bovenkoamer dij hai doar haar en legde hom op zien bèr.
20 Hai raip de HEER aan: "HEER, mien God, dou ie alderdeegs dizze wedevraauw, doar ik as vremde bie te gast bin, dit kwoad aan dat ie heur zeun staarven loaten hebben?"
21 Drijmoal strekte hai zok oet over jong. Hai raip de HEER aan en zee: "HEER, mien God, loat t levent toch weeromkommen in dizze jong."
22 De HEER verheurde Elia, der kwam weer levent in t kind, t leefde weer.
23 Elia nam t kind op, druig t noar beneden en gaf t aan zien moeke. Elia zee: "Kiek, joen zeun leeft."
24 "Nou wait ik," zee vraauw, "dat God joe stuurd het en dat ie echt spreken oet noam van de HEER."
|
1 Keunenks 18
01n Haile tied loater, mor nog veur der drij joar om wazzen, kreeg Elia van God te heuren: "Goa Achab opzuiken. Ik zel op eerde weer regen kommen loaten."
02Elia ging Achab opzuiken. Ondertussen was hongersnood in Samaria zo slim worden,
03dat Achab zien hofmeester Obadja raip. Obadja haar groot ontzag veur de HEER.
04Dou keunegin Izebel profeten van de HEER oetreuden luit, haar Obadja honderd van heur in twij groepen van fiefteg in grotten onderdoeken loaten en heur doar van eten en drinken veurzain.
05Achab zee tegen Obadja: "Goa t laand deur bie ale bronnen en beken langs. Meschain vin wie gras om peerden en moeldaaiern in t levent te holden. Den huif wie gain vij ofmoaken."
06Om der bie langs te goan, verdailden ze t laand onder nkander. Achab en Obadja gingen elk n kaant oet. Baaident gingen allenneg.
07Onderwegens kwam Obadja Elia tegen. Dou hai hom herkende, boog hai zok daip en vroug: "Bin ie dat, mien heer Elia?"
08Hai zee tegen hom: "Ik bin t. Zeg tegen dien heer dat Elia der aan komt."
09Obadja zee: "Wat heb ik misdoan dat ie joen dainstknecht overlevern willen in macht van Achab? t Zol mien dood wezen!
10 Zo woar as de HEER, joen God, leeft, der is gain volk of keunenkriek doar mien heer nait noar joe zuiken loaten het en as ze zeden: 'Hai is hier nait,' den luit hai dat keunenkriek of dat volk n aid sweren dat zai joe nait vinden konden.
11 En nou wil ie dat ik mien meester zeggen goa dat Elia der aankomt?
12 Stel joe veur, ik goa bie joe vandoan en gaist van de HEER nemt joe mit en ik wait nait woarhèn. As ik den aan Achab bericht breng dat ie der binnen en hai vindt joe nait, den zel hai mie ombrengen. Van jongs òf aan het joen knecht ja ontzag had veur de HEER.
13 Hebben ze joe nait verteld wat ik doan heb dou Izebel profeten van de HEER ombrocht het? Ik heb dou honderd profeten van de HEER verburgen, fiefteg in ain grot en fiefteg in n aander. Ik heb veur heur eten en drinken zörgd.
14 En nou zeg ie dat ik noar Achab goan mout om te zeggen dat ie der aankommen? Hai zel mie doodmoaken."
15 Dou zee Elia: "Zo woar as de HEER, God van legermachten leeft, in dij zien dainst ik stoa, ik zel mie nog vandoag aan Achab zain loaten."
16 Obadja ging noar Achab en vertelde hom t. Achab ging Elia in muit.
17 Mit dat Achab Elia zag, zee hai tegen hom: "Bin ie dijgene dij Israël in t ongelok stört?"
18 Mor Elia zee: "Ik heb Israël nait in t ongelok stört, dat heb ie en joen voaders hoes doan. Ie hebben joe niks aantrokken van geboden van de HEER en de Baäls daind.
19 Loat hail Israël bie mie kommen bie baarg Karmel, en ook ale vaaierhonderdfiefteg profeten van Baäl en vaaierhonderd profeten van Asjera, dij van Izebels toavel eten."
20 Achab stuurde bodes noar ale Isrelieten en raip profeten bie nkander bie baarg Karmel.
21 Dou kwam Elia noar veuren en zee tegen t volk: "Hou laank blief ie nog hinken op twij gedachten? As de HEER God is, volg hom, en as Baäl t is, volg hom." Mor t volk zee niks weerom.
22 Elia zee tegen t volk: "Ik bin ainegste profeet van de HEER dij der nog is en profeten van Baäl binnen vaaierhonderdfiefteg man staark.
23 Men mout ons twij enterbollen brengen. Zai maggen eerst n bol oetkaizen. Loat heur dij in stokken haauwen en op t holt leggen, mor ze maggen t holt nait aansteken. Ik zel aander bol kloarmoaken, op t holt leggen en ook nait aansteken.
24 Den mout ie noam van joen god aanroupen en ik zel noam van de HEER aanroupen. God dij mit vuur antwoordt, is echte God." t Haile volk zee: "Dat is goud."
25 Elia zee tegen profeten van Baäl: "Zuik ie joe eerst mor n bol oet en moak hom kloar. Ie binnen ja mit n haile koppel. Roup den noam van joen God aan, mor breng gain vuur op t altoar."
26 Profeten kregen heur bol, muiken dij kloar en raipen van vrouge mörgen tot aan mirreg tou, noam van Baäl aan: "Baäl, geef ons antwoord!" Mor t bleef doodstil, antwoord kwam der nait, hou of ze ook om t altoar daansden dat zai moakt haren.
27 Om mirreg begunde Elia heur te nittjen. Hai zee: "Roup toch wat haarder! t Is ja n God, t kin wezen dat hai zit te prakkezaaiern of zok even ofzunderd het. Hai kin ook aan raais wezen. Meschain slept hai wel en mout ie hom wakker moaken."
28 Ze raipen aal haarder en sneden heur zulm, dat was bie heur t gebruuk, mit sweerden en speren, totdat bloud bie heur deellaip.
29 Noamirreg was om en t wer al tied veur t oavendovver. Ze wazzen haildaal veralteraaierd, mor t bleef doodstil, der kwam gain antwoord, haildaal niks.
30 Elia zee tegen t haile volk dat ze bie hom kommen mozzen. t Haile volk dee dat. Dou muik hai t altoar van de HEER dat kepot moakt was, weer hail.
31 Hai kreeg twaalf stainen, net zoveul as stammen van Israël, de zeuns van Jakob, doar de HEER tegen zegd haar: "Israël zelst haiten."
32 Hai baauwde van dij stainen n altoar veur de HEER en doar rondomtou gruif hai n geut, zo wied as twij koornmoaten.
33 Hai legde t holt ter op, haauwde bol òf en legde stokken op t holt.
34 "Vul vaaier kroeken mit wotter," zee hai, "en gait dat over t ovver en t holt hèn." Dou dat gebeurd was, zee hai: "Dou dat nog ais." Zai deden t veur twijde moal. "Nog ais," zee e, en zai deden t veur daarde moal.
35 t Wotter spoulde van t altoar òf en geut kwam vol te stoan.
36 Tegen tied van t oavendovver kwam profeet Elia noar t altoar tou. Hai zee: "HEER, God van Abraham, Isaak en Israël, loat vandoag dudelk worden dat ie God binnen in Israël en dat ik joen knecht bin en dat ik aal dizze dingen dou op joen aanwies.
37 Geef mie antwoord, HEER, geef antwoord! Den zel t volk besevven dat ie, HEER, God binnen en dat ie heur bekeren."
38 t Vuur van de HEER sluig in en verbraandde t brandovver mit t altoar derbie, stainen, aask en alderdeegs t wotter oet geut, verswon deur t vuur.
39 Ale Isrelieten zagen t. Zai vuilen op knijen en raipen: "De HEER is God, de HEER is God!"
40 Dou zee Elia tegen heur: "Griep profeten van Baäl! Loat nait ain van heur ontkommen." Profeten werden aalmoal oppakt en Elia luit heur noar beek Kison goan en doar om haals brengen.
41 Tegen Achab zee hai: "Kom op, eet en drink wat. Ik heur t roazen van störtregen al."
42 Dou ging Achab wat eten en drinken, mor Elia klom noar top van Karmel. Doar boog hai daip, mit neus aan grond.
43 Hai zee tegen zien knecht: "Klim wat hoger en goa aan zeekaant op oetkiek stoan." Knecht ging kieken en dou hai weeromkwam zee hai: "Niks te zain." Elia zee: "Goa weer." Dat gebeurde zeuven moal.
44 Bie zeuvende moal zee hai: "Der komt n lutje wolk, nait groder as n mans haand, opzetten oet zee." Dou zee Elia: "Noar Achab tou! Zeg hom dat hai aanspannen mout en ofdoalen, aans zel regen hom overvalen."
45 Binnen kòrtste keren wer lucht swaart van wolken, t begunde te waaien en der vuil n swoare störtregen. Achab was onderwegens noar Jizreël.
46 Haand van de HEER greep Elia. Hai bon zien overklaid op en runde veur Achab oet, tot aan Jizreël tou.
|
1 Keunenks 19
01Achab vertelde Izebel wat Elia aalmoal doan haar en benoam dat hai ale profeten mit t sweerd ombrocht haar.
02Dou stuurde Izebel Elia n bode mit bosschop: "Goden maggen mie k-wait-nait-wat doun, as ik mörgen om distied mit joe nait dou wat ie mit elk van heur doan hebben!"
03Elia wer benaauwd en vluchtte veur zien levent. Dou hai bie Berseba in Juda aankommen was, luit hai zien knecht doar achter.
04Hai ging zulm n dagraais tou woestijn in. Doar ging hai onder n bremstroek zitten. Hai wol geern staarven en zee: "Zo kin t wel! t Het genog west, HEER. Beneem mie t levent mor. Ik bin ja niks beter as mien veurzoaten."
05Hai ging liggen en vuil onder bremstroek in sloap. Mor n engel kwam hom aan en zee: "Kom in t èn en eet wat!"
06Dou hai om zok tou keek, zag hai bie zien kop n brood dat op glìnne kolen bakt was en n kroek wotter. Hai at en dronk en ging weer liggen.
07Mor engel van de HEER kwam hom veur twijde moal aan en zee: "Goa stoan en eet wat! Aans wordt raais die te maans!"
08Dou kwam Elia in t èn, at en dronk, en deur dat eten op krachten kommen, laip hai vatteg doagen en vatteg nachten deur woestijn noar Horeb, baarg van God.
09Hai ging n grot in om doar te overnachten.
Dou sprak God hom aan: "Wat dustoe hier, Elia?"
10 Hai zee: "Ik heb van haarten veur de HEER, God van hemelse machten, in schrip west, mor Isrelieten hebben joen verbond verloaten, joen altoars verrinnewaaierd en joen profeten mit t sweerd ombrocht. Ik bin as ainegste overbleven en nou perbaaiern zai mie om te brengen."
11 Hai zee: "Kom noar boeten tou, goa op baarg stoan veur de HEER." Dou kwam de HEER verbie. Der was n geweldeg staarke wind dij baargen scheurde en rotsen aan stokken sluig, mor in dij wind was de HEER nait. Noa wind was ter n eerdbeven, mor in eerdbeven was de HEER nait.
12 Noa eerdbeven was ter n vuur, mor in t vuur was de HEER nait. Noa t vuur wer t lusterachteg.
13 Dou Elia dat vernam, sluig hai zien mantel veur t gezicht en ging boeten stoan bie ingang van grot. Doar was n stem dij tegen hom zee: "Elia, wat dustoe hier?"
14 Hai zee: "Ik heb van haarten veur de HEER, God van hemelse machten in schrip west, mor Isrelieten hebben joen verbond verloaten, joen altoars verrinnewaaierd en joen profeten mit t sweerd ombrocht. Ik bin as ainegste overbleven en nou perbaaiern ze mie om te brengen."
15 De HEER zee tegen hom: "Keer weerom noar woestijn van Damascus. Astoe doar bist mostoe Hazaël tot keunenk over Aram zaalven.
16 Most Jehu, zeun van Nimsi, tot keunenk over Israël zaalven en Elisa, zeun van Safat, oet Abel-Mechola, zelstoe zaalven tot profeet veur die in plak.
17 Jehu zel om haals brengen dij aan t sweerd van Hazaël ontkomt en Elisa zel om haals brengen dij aan t sweerd van Jehu ontkomt.
18 Ik zel in Israël zeuvendoezend overloaten, lu dij nait veur Baäl op knijen goan binnen en dij hom nait kust hebben."
19 Elia ging vot en trof Elisa, zeun van Safat. Men was aan t plougen mit twaalf span ozzen. Elisa laip achter t twaalfde span. Elia laip op hom tou en gooide zien profetenmantel over hom hèn.
20 Elisa laip bie ozzen vot, runde Elia achternoa en raip: "Loat mie eerst ofschaaid nemen van mien pa en moe, den zel k joe volgen." Elia zee tegen hom: "Den most weeromgoan. Ik dwing die naargens tou."
21 Hai ging bie Elia vot, slachtte t span ozzen, broadde t vlaais van ozzen op t holt van t juk en gaf t aan t volk te eten. Dou ging hai Elia achternoa en dainde hom.
|
1 Keunenks 20
01Benhadad, keunenk van Aram, luit aal zien soldoaten opkommen en mit twijendatteg aander keunenks, peerden en striedwoagens belegerde hai Samaria en ging stried ter mit aan.
02Benhadad stuurde bodes noar stad, noar keunenk Achab van Israël,
03mit bosschop: "Benhadad let zeggen; 'Joen gold en joen zulver is veur mie en joen mooiste vraauwlu en flinkste zeuns binnen ook veur mie.'"
04Keunenk van Israël antwoordde: "t Is zo as ie zeggen, mien heer keunenk: ik bin joenent mit aal wat ik heb."
05Dou kwammen bodes mit n nije bosschop. Ze zeden: "Benhadad zegt: 'Ik heb joe al zegd dat ie mie joen gold, zulver, vraauwlu en zeuns geven mouten,
06mor mörgen om distied stuur ik mien knechten noar joe tou om joen hoes en hoezen van joen dainstknechten deur te zuiken. Zai zellen haand leggen op ales doar ie wies mit binnen en dat mitnemen.'"
07Keunenk van Israël raip ale oldsten van t laand bie nkander en zee: "Hol goud veur ogen dat hai t maal mit ons veur het. Hai het mien vraauwlu en zeuns, mien gold en zulver ja al opaaist en ik heb hom niks waaigerd."
08Ale oldsten en t haile volk zeden tegen hom: "Luster nait noar hom en geef nait tou!"
09Dat zodounde zee Achab tegen bodes van Benhadad: "Zeg tegen mien heer keunenk: 'Ales doar ie joen dainstknecht eerste moal om vroagd hebben, zel ik doun, mor dit dou k nait!'" Bodes gingen vot en deden Benhadad beschaaid.
10 Dij luit zeggen: "Goden maggen mie k-wait-nait-wat doun as ter van Samaria meer as n haandvol stof overblift veur elk van mien voutvolk."
11 Keunenk van Israël antwoordde: "Zeg tegen hom: 'Dij woapens opnemt, mout nait joechaaien veur hai ze deellegt.'"
12 Dou Benhadad dit te heuren kreeg, zat hai mit aander keunenks in tènten te drinken. Hai zee tegen zien knechten: "In t èn en opstellen om stad tou!"
13 Dou kwam der n profeet òf op Achab, keunenk van Israël. Hai zee: "Zo zegt de HEER: Zugstoe dizze mennegte droktemoakers? Ik zel heur vandoag nog in dien macht geven. Den waistoe dat ik de HEER bin."
14 Achab vruig: "Deur wèl?" Profeet zee: "De HEER zegt: Deur soldoaten van landvoogden." Achab vruig: "Wèl mout stried begunnen?" "Ie," zee hai.
15 Achab monsterde soldoaten van landvoogden van gewesten: t wazzen twijhonderdtwijendatteg. Noa heur monsterde hai t haile volk: Isrelieten wazzen mit zeuvendoezend man.
16 Om mirreg deden zai n oetvaal dou Benhadad zok mit keunenks in heur tènten zat dronk, dij twijendatteg keunenks dij hom helpen zollen.
17 Jongkerels van landvoogden deden eerste oetvaal. Dou brochten verkenners dij Benhadad der op oetstuurd haar, hom tieden dat ter manlu tou stad oetkommen wazzen.
18 Hai zee: "t Moakt nait oet of ze Samaria in vree oettrokken binnen of om te strieden, griep heur leventeg!"
19 Ondertussen wazzen soldoaten van landvoogden tou stad oettrokken en t leger kwam achter heur aan.
20 t Wer n stried van man tegen man. Arameeërs nammen de wiek en Isrelieten gingen achter heur heer. Benhadad, keunenk van Aram, ontkwam op peerd, mit n koppeltje ruters.
21 Dou trok keunenk van Israël ook tou stad oet. Hai versluig peerden en striedwoagens en brocht Aram n swoare neerloag tou.
22 Profeet kwam vannijs bie keunenk van Israël en zee tegen hom: "Verstaark joen leger en bekiek wat of ie doun mouten, omreden keunenk van Aram zel ankom joar weer tegen joe optrekken."
23 Roadslu van keunenk van Aram zeden tegen Benhadad: "Heur God is n baarggod en doarom wazzen zai staarker as wie. Mor as wie in vlakte mit heur strieden, zel wie vervaast staarker wezen as zai.
24 Dou t zo: zet ale keunenks òf en stel stadholders aan in heur stee.
25 Breng n leger op n bainen, net zo staark as t leger dat ie verloren hebben, mit net zo veul peerden en striedwoagens. As wie den in vlakte tegen heur strieden, zel wie vervaast staarker wezen as zai." Benhadad lusterde noar heur road en dee t.
26 t Joar der op ging Benhadad Arameeërs aanmonstern en trok hai op noar Afek om mit Israël te strieden.
27 Isrelieten werden ook aanmonsterd. Zai kregen eterij mit en gingen heur in muit. t Laand was vol Arameeërs. Tegen heur over was t leger van Isrelieten nait meer as n poar koppels segen.
28 Dou kwam godsman bie keunenk mit bosschop: "Zo zegt de HEER: Omdat Aram zegt het dat de HEER n baarggod is en nait n god van vlakte zel ik dij haile mennegte droktemoakers in dien macht geven, zodastoe waist dat ik de HEER bin."
29 Zeuven doagen laggen legers tegen nkander over, mor op zeuvende dag braandden ze lös. Isrelieten versluigen Aram: honderddoezend man voutvolk op ain dag.
30 Dij overbleven wazzen, vluchtten noar stad Afek tou, mor stadsmuur vuil op zeuventwinnegdoezend man.
Benhadad was ook tou stad in vlucht en kroop van aine koamer in aander.
31 Zien roadslu zeden tegen hom: "Wie hebben heurd dat keunenks van t hoes van Israël genoadege keunenks binnen. Loat ons t bouteklaid aandoun en mit n taauw om haals zo noar keunenk van Israël goan. Meschain spoart hai joe t levent."
32 Zai deden t bouteklaid aan en n taauw om haals en kwammen zo bie keunenk van Israël. Ze zeden: "Joen knecht Benhadad vragt joe zien levent te spoaren." Hai vroug: "Leeft hai den nog? Hai is mien bruier."
33 Manlu zagen dat as n goud veurtaiken en zeden op slag: "Joa, Benhadad is joen bruier." Achab zee: "Hoal hom op!" Dou Benhadad bie hom kwam, luit Achab hom bie hom op woagen kommen.
34 Benhadad zee tegen hom: "Steden dij mien voader van joen voader ofpakt het, zel ik joe weeromdoun en ie maggen in Damascus aigen handelshoezen stichten, net as mien voader in Samaria doan het." Dou zee Achab: "Ik zel joe mit dizze overainkomst goan loaten." Hai sloot n verbond mit hom en luit hom goan.
35 Ain van profeten zee in opdracht van de HEER tegen zien moat: "Geef mie sloag!" Mor hai wol t nait doun.
36 Man zee: "Hest nait lusterd noar de HEER. Doarom zel n laiw die doodmoaken zo gaauw astoe bie mie votgoan bist." Dou hai bie hom votging, kwam hom n laiw tegen en dij muik hom dood.
37 Man kwam n aander tegen en zee tegen hom: "Geef mie sloag!" Dij man sluig hom tot bloudens tou.
38 Dou ging profeet bie weg stoan doar keunenk langskommen zol. Hai haar zok n douk veur ogen doan dat ze hom nait herkennen zollen.
39 Dou keunenk hom verbie kwam, raip profeet hom aan: "Ik, joen knecht, was mitgoan in de stried. Dou nam n man mie apaart. Hai brocht n aander man bie mie en zee: 'Doe most dizze man bewoaken. As bliekt dat hai bie t noatellen mist wordt, zelstoe dien levent veur hom geven of n talent zulver betoalen.'
40 Mor joen knecht mos hier en doar wat doun en in ains was man vot." Dou zee keunenk van Israël: "Doe hest zulm t oordail over die ofroupen."
41 Man trok gaauw douk veur zien ogen weg. Dou zag keunenk dat hai ain van profeten was.
42 Hai zee tegen keunenk: "Zo zegt de HEER: Man dij mie touheurde, hestoe goan loaten en doarom zelstoe dien levent veur zien levent geven en overkomt dien volk wat zien volk overkommen mos."
43 Dou ging keunenk van Israël noar hoes tou. Deurhèn kwoad en mismoudeg kwam hai in Samaria aan.
|
1 Keunenks 21
01Dou gebeurde dit: Jizreëliet Nabot haar in Jizreël n droevetoen, stoef bie pelaais van keunenk Achab van Samaria.
02"Dou mie joen droevetoen," zee Achab tegen Nabot, "den kin ik doar gruinte baauwen. Hai ligt ja stoef bie mien pelaais. Ik zel joe der n betere droevetoen veur in stee geven, mor as ie dat laiver hebben den dou k joe der geld veur."
03Mor Nabot zee tegen Achab: "Mag de HEER mie der veur bewoaren dat ik t aarfdail van mien veurvoaders aan joe ofstoa."
04Achab ging noar hoes, vranterg en vergrèld, omdat Nabot tegen hom zegd haar dat hai grond dij hai van zien veurolden aarfd haar nait ofstoan wol. Hai ging op bèr, kop ston hom verkeerd en eten wol hai nait.
05Izebel, zien vraauw, kwam bie hom en vroug: "Woarom bistoe zo opsternoat en wilst nait eten?"
06"Ik heb mit Nabot van Jizreël proat," zee hai tegen heur, "en hom vroagd om mie zien droevetoen te verkopen. As hai dat laiver haar, kon hai der n aander droevetoen veur weeromkriegen. Mor hai zee: 'Ik wil joe mien droevetoen nait verkopen.'"
07Dou zee Izebel, zien vraauw, tegen hom: "Wat! Bistoe keunenk van Israël? Kom der òf, goa eten, doar knapstoe van op. Ikzulm zel die dij droevetoen van Nabot oet Jizreël geven."
08Op noam van Achab schreef zai braiven, zegelde dij mit zien zegel en stuurde dij aan oldsten en vernoamsten van stad doar Nabot woonde.
09In dij braiven ston: "Roup n vastendag oet en loat Nabot veuraan zitten as t volk bie nkander komt.
10 Zet twij deurhèn gemaine kerels tegen hom over en loaten ze hom, doar aal t volk bie is, beschuldegen dat hai God en keunenk lasterd het. Breng hom den boeten stad en staineg hom."
11 Lu van zien stad, oldsten en vernoamsten dij mit hom in stad woonden, deden zo as Izebel opdruig in braiven dij zai heur stuurd haar.
12 Zai raipen n vastendag oet en luiten Nabot veuraan zitten dou t volk bie nkander kwam.
13 Dij minne kerels gingen tegen hom over zitten en beschuldigden hom, doar t volk bie was, dat hai God en keunenk vervlökt haar. Ze brochten hom boeten stad en stainegden hom.
14 Aan Izebel stuurden ze t bericht dat zai Nabot stainegd haren en dat hai dood was.
15 Dou Izebel dat heurde, zee ze tegen Achab: "Kom, aigen die toen van Nabot oet Jizreël tou, dij hai die nait veur geld doun wol. Nabot is ter nait meer, hai is dood."
16 Dou Achab heurde dat Nabot van Jizreël dood was, kwam hai in t èn om noar droevetoen van Nabot te goan en dij in beslag te nemen.
17 t Woord van de HEER kwam bie Tisbiet Elia:
18 "Moak die kloar om noar Achab, keunenk van Israël, te goan, dij in Samaria woont. Hai is noar droevetoen van Nabot goan om dij in beslag te nemen.
19 Most tegen hom zeggen: 'Dit zegt de HEER: Hestoe n moord pleegd en t aarfgoud roofd?' Zeg hom ook: 'Zo zegt de HEER: Op t stee doar honden t bloud van Nabot opslikt hebben, zellen ze joen bloud opslikken.'"
20 Dou Achab Elia zag zee hai: "Het mien vijand mie vonden?" "Joa," zee Elia, "ik heb joe vonden omdat ie joe der tou laind hebben mit te doun wat verkeerd is in ogen van de HEER.
21 Heur aan, ik zel onhaail brengen over joe, zegt de HEER, en joe votraggen en in Israël ales wat mannelk is van Achab oetreuden van hoog tot leeg.
22 Ik zel mit joen hoes net zo doun as mit t hoes van Jerobeam, zeun van Nebat, en mit t hoes van Basa, zeun van Achia, omdat ie de HEER taargd hebben deur Isrelieten tot zunde aan te zetten.
23 En over Izebel het de HEER zegd: Honden zellen heur opvreten bie stadsmuur van Jizreël.
24 Dij van Achab in de stad staarft, zel deur honden opvreten worden en dij in t veld staarft, zel opvreten worden deur vogels."
25 (En joa, der het gainain west dij zok zo verkocht het as Achab, mit kwoad te doun, deur te doun wat de HEER slecht vindt. t Was Izebel, zien vraauw, dij hom doar tou aanzet haar.
26 t Was vrezelk, hou hai ofgoden achternoa laip, aalmoal net as Amorieten doan haren dij de HEER veur Israël votjagd haar.)
27 Amper haar Achab dit heurd, of hai dee t bouteklaid aan doar hai ook in slaip, hai vastte en laip mit kop omdeel.
28 Doarom kwam t woord van de HEER bie Tisbiet Elia:
29 "Heb ie zain hou Achab zok veur mie vernederd het? Doarom zel ik t onhaail nait in zien doagen over hom kommen loaten, mor in doagen van zien zeun."
|
1 Keunenks 22
01Goud twij joar was ter vree, der was gain stried tussen Aram en Israël.
02In t daarde joar kwam Josafat, keunenk van Juda, bie keunenk van Israël.
03Keunenk van Israël zee tegen zien roadsheren: "Wait ie dat Ramot in Gilead van ons is? Wat let ons om dij stad van keunenk van Aram weer in te nemen?"
04Hai vroug aan Josafat of dij mit hom mitgoan wol om te strieden tegen Ramot in Gilead. Josafat zee: "Ie en ik binnen ain, mien leger is joen leger, mien peerden binnen joenent."
05Hai zee der wel bie: "Mor goa vandoag nog te roade bie de HEER."
06Keunenk van Israël luit vaaierhonderd profeten kommen en vroug heur: "Zel ik mit Ramot in Gilead stried aangoan of nait?" "Goa der op òf," zeden ze, "de HEER zel joe stad in handen geven."
07Mor Josafat vroug: "Is hier ook nog nait n profeet van de HEER dij wie om road vroagen kinnen?"
08Keunenk van Israël zee: "Der is nog ain dij de HEER veur ons roadplegen kin. Mor ik hoat hom. Hai het niks as onhaail over mie veurzegd en nooit wat gouds. t Is Micha, zeun van Jimla." "Zo mout ie nait proaten," zee Josafat.
09Keunenk van Israël luit n bedainde kommen dij hai opdruig om op slag Micha, zeun van Jimla, op te hoalen.
10 Keunenk van Israël en keunenk Josafat van Juda zatten baaident mit keunenksklaid aan, elk op zien troon, op dörsdeel veur stadspoort van Samaria, mit ale profeten dij aan t profeteren wazzen der bie.
11 Sidkia, zeun van Kenaäna, haar twij iesdern hoorns moakt en zee: "Dit zegt de HEER: Mit dizze hoorns zel ie Arameeërs deelsteuten tot ie heur aalmoal versloagen hebben."
12 Aander profeten zeden t ook aalmoal. "Trek op noar Ramot in Gilead," zeden ze. "t Zel joe goud ofgoan, de HEER zel joe stad in handen geven."
13 Bode dij Micha ophuil, zee tegen hom: "Luster, woorden van profeten binnen zunder oetzundern gunsteg veur keunenk. Loat joen woorden net zo wezen as heurent, zeg wat gouds."
14 Mor Micha zee: "Zo woar as de HEER leeft, ik zeg enkeld en allain wat de HEER mie in mond legt."
15 Dou hai bie keunenk kwam vroug dij hom: "Micha, zel wie tegen Ramot in Gilead optrekken of mout wie t nait doun?" "Trek op," zee e, "t gelok zel mit joe wezen. De HEER geft stad in handen van keunenk."
16 "Hou voak heb ik joe nait besworen dat ie mie in noam van de HEER niks as woarhaid zeggen mouten? zee keunenk tegen hom.
17 Dou zee Micha: "Ik zag hail Israël verstreud over baargen as schoapen zunder hedder." De HEER zee: Ze hebben gainent meer dij heur laaidt. Loat elk in vree noar hoes tou goan."
18 Keunenk van Israël zee tegen Josafat: "Heb ik joe t nait zegd? Hai profetaaiert niks gouds over mie, aans niks as onhaail."
19 Micha zee: "Luster noar wat de HEER te zeggen het. Ik zag de HEER op zien troon zitten, aan weerskanten van hom stonden ale hemelse legermachten.
20 De HEER vroug: 'Wèl gaait Achab verlaaiden om tegen Ramot in Gilead op te trekken, doar hai bie sneuvelt?' Ain zee dit en aander zee dat.
21 Dou kwam der n gaist noar veuren dij zok veur de HEER stelde en zee: 'Ik zel hom verlaaiden.' De HEER zee: 'Hou den?'
22 'Ik zel noar hom tou goan en n gaist worden dij lugt oet mond van al zien profeten.' 'Tou mor,' zee de HEER, 'zelst heur bedraigen en overhoalen. Goa der mor op òf.'
23 Zo het de HEER aal dizze profeten van joe laigen loaten. Hai zegt joe t kwoad aan."
24 Sidkia, zeun van Kenaäna, kwam op Micha òf, sluig hom in t gezicht en zee tegen hom: "Wolstoe zeggen dat gaist van de HEER van mie weken is om tegen die te spreken?"
25 Micha zee: "Doar zelst wel achterkommen op dag dastoe van koamer noar koamer vluchten most om bezied te kroepen."
26 Keunenk van Israël zee: "Breng Micha noar Amon, overste van stad, en noar mien zeun Joäs.
27 Zeg tegen heur dat ze hom opsloeten mouten en zet hom op wotter en brood tot ik vaaileg en wel thoeskom."
28 "As ie vaaileg en wel thoeskommen," zee Micha, "den het de HEER nait deur mie sproken." (Aigenste Micha zee ook: "Luster, volken, aaltemoal!")
29 Keunenk van Israël en Josafat, keunenk van Juda, trokken op tegen Ramot in Gilead.
30 Keunenk van Israël zee tegen Josafat: "Ik goa verkled in de stried mor ie mouten joen keunenksklaid aanholden." Keunenk van Israël verkledde zok veurdat hai stried aanging.
31 Keunenk van Aram haar bevelhebbers van zien striedwoagens, t wazzen der twijendatteg, opdroagen: "Vecht nait in t wilde weg, mor richt joe allain op keunenk van Israël."
32 Dou woagenoverstes Josafat zagen, raipen ze: "Doar hest keunenk van Israël!" Zai gingen op hom òf om mit hom te vechten, mor Josafat begunde haard te roupen.
33 Woagenoverstes kregen dou in de goaten dat hai keunenk van Israël nait was en luiten hom mit rust.
34 n Man spande lukroak zien boog en schoot keunenk van Israël deur n glief van zien paanzer. Keunenk zee tegen zien woagenmenner: "Omkeren! Ik bin roakt. Breng mie tou stried oet."
35 Stried wer aal fèller dij dag en keunenk mos zok veur t oog van Arameeërs in zien woagen overènd holden. Zien woagen kwam onder t bloud te zitten. Tegen oavend sturf hai.
36 Dou zun onderging wer der roupen in t leger: "Elkenain noar zien stad en zien laand weerom,
37 want keunenk is dood!"
Zai gingen noar Samaria en begruiven keunenk doar.
38 Dou ze zien woagen ofspoulden bie viever van Samaria doar hoeren zok wosken, slikten honden zien bloud op, noar de HEER veurzegd haar.
39 Wat ter meer over Achab te zeggen vaalt en ales wat of hai doan het, t hoes van ivoor dat hai baauwd het en ale steden dij hai oetbraaid het, staait in t bouk van kronieken van keunenks van Israël.
40 Achab wer deellegd bie zien veurgeslacht en zien zeun Achazja wer keunenk in zien stee.
41 Josafat, zeun van Asa wer keunenk over Juda in t vaaierde joar van Achab, keunenk van Israël.
42 Hai was vievendatteg joar dou hai keunenk wer en regaaierde vieventwinneg joar in Jeruzalem. Zien moeke haitte Azuba, zai was n dochter van Silchi.
43 Hai dee krekt zo as zien voader Asa, hai week doar nait van òf en dee wat goud is in ogen van de HEER.
44 Mor ovverhögten luit hai bestoan en t volk bleef ovvern en wieroken op dij högten.
45 Hai leefde in vree mit keunenk van Israël.
46 Wat ter meer over Josafat te zeggen vaalt, zien dappere doaden dij hai doan het en hou hai oorlog voerd het, staait in t bouk van kronieken van keunenks van Juda.
47 Lu dij in tied van zien voader Asa aan tempelhoererij deden, het hai tou t laand oetzet.
48 In Edom was gain keunenk; t laand wer bestuurd deur n stadholder.
49 Josafat baauwde Tarsisschepen om gold oet Ofir te hoalen, mor t wer niks want schepen vergingen al bie Esjon-Geber.
50 Achazja, zeun van Achab, haar Josafat veursteld: "Loat mien knechten mit joen knechten mitgoan," mor dat haar Josafat nait wild.
51 Josafat wer te rusten legd bie zien veurolders en wer begroaven in stad van David en zien zeun Joram wer keunenk in zien stee.
52 In t zeuventiende joar van Josafat, keunenk van Juda, wer Achazja, zeun van Achab, keunenk over Israël in Samaria. Hai regaaierde twij joar over Israël.
53 Hai dee wat verkeerd is in ogen van de HEER. Hai dee wat zien voader en mouder bedreven haren en wat Jerobeam, zeun van Nebat, doan haar dij Israël tot zunde brocht.
54 Hai dainde Baäl en boog veur hom deel. Hai taargde de HEER, God van Israël, krekt zo as zien voader doan haar.
|
|
